Özür dileyebilmek iki taraf için de olumlu sonuçlar doğurabilecek bir eylemdir. Özür dilemek, mağdur olan ile hatalı olan taraf arasında empati duygusunun gelişmesine yardımcı olur. Böylelikle ikili ilişkilerin daha sağlıklı bir zeminde sürdürülebilmesine olanak tanır.
Bu yazıda özür dilemenin psikolojideki önemine ve özür dileme hakkında en çok sorulan sorulara değineceğiz.
Özür Dilemek Nedir, Neden Önemlidir?
Psikolojide özür dilemek, bilmeden yaptığınız ya da bilerek yapsanız bile sonradan pişmanlık duyup suçluluk hissettiğiniz durumlarda başvurmanız gereken bir yöntemdir. Hatalı olduğunu düşünen insan, karşısındaki bireyden özür dilerken aslında aynı davranışı bir daha yapmayacağını söylemek ister.
Mağdur olan birey, yapılan haksız davranıştan üzüntü duysa bile dilenen özür ile aynı üzüntüyü yaşamayacağına ikna olabilir. Bunun yanı sıra karşısındaki kişinin pişman olduğunu görüp olumlu bir ruh hâline bürünür. Özür dilemek bu nedenle kişiler arası iletişimde son derece önemli bir eylemdir.
Özür dilemek birtakım faydalar içebilir:
- İlişki kurallarının yeniden oluşturulmasını sağlar. Bazı davranışların kabul edilemez olduğunun bir göstergesidir.
- İncitilen bireyin onurunun, öz saygısının yeniden tesis edilmesine katkı sunar.
- İlişkilerin onarılmasına yardımcı olur.
Yapılan yanlış bir davranış konusunda özür dilemek, konu hakkında farkındalığa ulaşıldığını gösterir. Benzer bir davranışın tekrarlanmayacağı konusunda güven verir. Özrün temelinde hatalı davranışın tekrarlanmaması olduğunu gözetmek gerekir, aynı konular üzerinde defalarca dilenen özürler iki taraf için de olumlu, empatik bir duygudan çok olumsuz, güvensiz bir duygu ortaya çıkarabilir.
Özür Dilemek Neyin Göstergesi Olabilir?
Özür dilemek en temelde pişman olmanın bir belirtisidir. Aynı zamanda hata yaptığını kabul etmenin, saygılı bir birey olmanın, empati duygusunun gelişmiş olduğunun ve karşısındaki insana değer vermenin bir göstergesidir. Yaptığı hatanın farkına varıp özür dileyebilen birey; karşısındaki insanı kırdığının farkına varıp bunu telafi edebilmek için ilk adımı atabilecek duyarlılığa sahip demektir.
Özür Dilemek Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Özür dilemek kimileri için oldukça zor iken bazıları için son derece kolay bir gönül alma yöntemidir. Özür dileme konusunda karmaşık duygulara sahip olmak son derece normaldir. Özür dileme konusunda sıklıkla sorulan sorulardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
Sürekli Özür Dilemek Psikolojide Hangi Anlama Gelir?
Özür dilemek bireyler arasındaki ilişkileri düzenlemenin en temel yollarından biridir. Ancak sadece gerektiğinde değil de sürekli özür dileyen insan, bunu farklı sebeplerden yapıyor da olabilir:
- Öfke kontrolü sağlayamamak; öfkesini kontrol edemeyen bireyler sık sık etrafındaki insanları kırar ve sonrasında pişmanlık duyarak özür dileme ihtiyacı hissedebilirler.
- Bireyler, insanlarla çatışmaya girmekten kaçınmak için haklı olup olmadıklarına bakmaksızın zor durumda kaldıkları her an özür dileyebilirler.
- İnsanlar; ilişkileri yönlendirmek, karşısındaki bireyi manipüle etmek için özür dilemeyi tercih edebilirler.
- Çevresindekileri kaybetmekten korkan ve öz güven düşüklüğü yaşayan bireyler sürekli özür dileyerek yalnızlık korkuları ile baş etmeye çalışabilirler.
İçten Bir Özür Nasıl Dilenir?
İçten bir şekilde özür dileyebilmek için öncelikle karşınızdaki bireyin duygularını anlamanız gerekir. Yaptığınız hatalı davranışın ya da söylediğiniz kırıcı bir sözün karşı tarafın bakış açısından nasıl göründüğünü idrak ederseniz samimi bir özür dileyebilirsiniz. Abartılı ifadelere gerek duymadan sade bir dil ile aynı davranışı tekrar etmeyeceğinizi söyleyerek dileyeceğiniz özür, karşınızdakine kendisini çok daha iyi hissettirir.
Haklıyken Özür Dilemek Gerekir mi?
Yanlış bir şey yaptığınızı düşünmediğiniz durumlarda özür dilemeyi doğru bulmuyor olabilirsiniz. Fakat bazı durumlarda haksızken bile özür dilemek gerekebilir. Hayata bakış açısı, duygular, düşünceler açısından her insan farklıdır. Sizi kırmayacak bir davranış başka birinin kırılmasına neden olabilir. Böyle durumlarda özür dilemek karşınızdaki insana ne kadar değer verdiğinizi gösteren bir durumdur.
Özür Dilerken Nelere Dikkat Edilmeli?
Özür dilerken kendi pişmanlığınızdan çok kırdığınız kişinin yaşadığı duyguya odaklanmak önemlidir. Abartılı davranışlar sergilemeden içten bir şekilde dilenecek özür, samimiyetinizi de gösterir. Özür dilemek, ikili ilişkilerde güven tazeleyici ve ilişki onarıcı bir tutum olmasıyla da üzerinde durulması gereken bir konudur.
Özür Dilemek Neden Zor?
Kimi insanlara göre özür dilemenin zor olmasının nedenlerinden biri, bu davranışın acizlik veya zayıflık olarak görülmesidir. Bir diğer nedeni ise bireyin empati duygusunun eksikliğinden kaynaklanabilir. Karşısındaki insanı kırdığını fark etmeyen ve neden kırıldığını anlamayan insanlar için özür dilemek oldukça zor bir davranış biçimidir.
Bunun yanı sıra Narsisist Kişilik Bozukluğu olan bireyler için de özür dilemek son derece güç bir davranıştır. Bunun en önemli nedenlerinden biri bu bireylerin kendilerini her zaman haklı görmeleri, özür dilediklerinde değersizleşeceklerini/karşıdaki kişi için kıymetlerinin azalacağını düşünmeleri olabilir.
Özür Dilemek Zayıflık mıdır?
Özrü bir zayıflık olarak görmek yerine onun gerekliliği üzerinde durmak gerekir. Birey, hatalı bir tutum veya davranış sergilemişse ve karşısındaki insanı herhangi bir sözü/davranışı ile kırmışsa özür dilemek bir zayıflık belirtisi olarak görülmemelidir. Aksine hatalı durumu fark edip özür dileyebilmek ve kırılan kişinin gönlünü alabilmek oldukça erdemli bir davranıştır.
İster haklı ister haksız taraf olun samimi bir özür ikili ilişkilerin çok daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesine yardımcı olur. Nasıl teşekkür etmek hayatın içinden bir parçaysa kendini affettirebilmek ve yapılan hatayı telafi edebilmek de aynı şekilde önemlidir.
Siz de özür dilemekte zorlanıyor, samimi bir özrün nasıl olması gerektiğini merak ediyor olabilirsiniz. Özür dileme ve daha pek çok konuda bilgi almak için Heltia uygulamasını kullanabilirsiniz. Burada pek çok konuda yazılmış blog yazılarını okuyabilir, online terapi alabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Sevdiklerini Kaybetme Korkusu ile Baş Etmek” ve “Bilinçli İletişim Kurma Yolları” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.