Zamanın hızlı aktığı iş yaşamında çeşitli fonksiyonel uygulamalarla çalışanları ve vakti daha verimli kullanmak şirkete önemli bir değer katar. Başarılı bir performans değerlendirmesiyle çalışanların kendilerini daha önemli hissetmesini sağlayabilir ve onlara motivasyon kaynağı oluşturabilirsiniz.
Yazımızda bunu nasıl yapacağınızı daha iyi öğrenebilir, performans değerlendirmesi hakkında ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Performans Değerlendirme Nedir?
Performans değerlendirme, bireyin iş yerindeki performansını ölçmeye yarayan sistematik ve periyodik bir süreçtir. Bu süreçte çalışanın güçlü ve zayıf yönleri, şirketteki değeri ve gelişim potansiyeli gibi öznel veriler değerlendirilir. Performans değerlendirmeyle çalışanın en başarılı olduğu alanları ve iyileştirmesi gereken bazı noktaları tespit edebilirsiniz.
Performans değerlendirmesinin şirketler ve çalışanlar için bazı faydalarını şu şekilde açıklayabiliriz:
- İyi performans gösteren çalışanların takdir edildiği bir ortam sağlar. Çalışma hevesi artan ve motive olan bir çalışan daha üretken olabilir.
- Çalışanların objektif olarak değerlendirilmesi muhtemel terfi adaylarını belirleme olanağı da sunar.
- Düşük performans gösteren ya da kurum içinde yanlış davranışlarda bulunan çalışanların tespit edilmesine yardımcı olur. Böylece çalışanlar işlerini nasıl daha iyi yapabileceklerini ya da hatalı davranışlarını öğrenip kendilerini geliştirebilirler.
- İş yerindeki çatışma alanlarının tespit edilmesine yardımcı olur. Böylece şirket genelinde iletişim ve iş birliğinin artmasını destekler.
- Değerlendirmeler sonucunda yöneticiler çalışanlara yapıcı geri bildirimlerde bulunarak hem sorunları hem hedefleri daha etkili bir şekilde konuşup şirketi ileriye taşıyabilirler.
Performans Değerlendirme Yöntemleri Nelerdir?
Şirketler çalışan sayısına veya incelemek istedikleri alanlara göre bir ya da birden fazla değerlendirme yöntemi kullanabilir. Bunun için öncelikle hangi yöntemlerin kendileri için daha uygun olduğuna karar vermeleri gerekir.
Şirketler tarafından çoğunlukla kullanılan değerlendirme yöntemlerini şöyle sıralayabiliriz:
1. Hedeflere Göre Yönetim (MBO)
Ulaşılabilir hedeflerde etkili olan MBO, başarı ve başarısızlığın tanımlanmasını kolaylaştıran bir yöntemdir. Bu yöntem, çalışanların ve yöneticilerin performansları ve sorunları birlikte gözden geçirerek gerçekçi bir hedef tablosu ve zaman çizelgesi oluşturmasına dayanır. Sonuç odaklı bir yöntem olan MBO'da hedeflerin nasıl gerçekleştirileceğine çalışanın kendisi karar verebilir. Bu sebeple sorumluluk bilinci yüksek ekiplerde daha olumlu sonuçlar alınabilir.
2. 360 Derece Performans Değerlendirme
360 Derece Geri Bildirim Değerlendirmesi adıyla da bilinen bu yöntem, çalışanlara ilişkin kapsamlı bir değerlendirme sağlar. Birden fazla kaynaktan bilgi toplanan bu yöntemde çalışanın performansı hakkında iş arkadaşlarından, müşterilerden ve sıklıkla birlikte çalıştığı kişilerden geri bildirim alınarak değerlendirme yapılır. Ayrıca hedeflerin ne kadarına ulaşıldığı ve iş süreci de rakamsal olarak puanlanır. Geri bildirimlerin genellikle anket yoluyla elde edildiği bu sistem, günümüzde en yaygın kullanılan performans değerlendirme yöntemlerinden biridir.
3. Kritik Olay Yöntemi
Özellikle müşteri hizmetleri alanında yaygın olarak kullanılan bu yöntemde sorun yönetimi bir performans ölçütü olarak kullanılır. Bu teknikte çalışanlar gözlemlenir ya da geçmişe dönük veriler toplanır. Yöneticiler çalışanların davranışlarının olumlu ya da olumsuz olduğu birtakım olaylara odaklanır. Çalışanın kritik olayları ve sorunları nasıl ele aldığına dikkat edilir. Bu çerçevede çalışanlara yapıcı geri bildirimler sağlanır.
4. Öz Değerlendirme
Çalışanın açık uçlu veya çoktan seçmeli sorularla spesifik kriterlere göre kendisini değerlendirmesine dayanır. Bu yöntem tamamen öznel gibi görünse de çalışanın performansını artırabileceği yolları kendi başına keşfetmesine olanak tanır. Bu performans değerlendirmesinde çalışanların ve yöneticilerin değerlendirmeleri karşılaştırılarak süreç daha etkili bir şekilde yürütülebilir.
5. Kontrol Listesi Yöntemi
Bu yöntemde çalışanlardan beklenen davranış kriterleri göz önünde bulundurularak bir liste hazırlanır. Değerlendiren kişi, bu kriterleri olumlu veya olumsuz olarak işaretler. Çalışan performansıysa olumlu kriterlerin çoğunluğuna göre yapılır. Kontrol listesi yöntemi, diğer yöntemlere kıyasla daha kolay ve düşük maliyetli olmasına rağmen her zaman çalışan hakkında kapsamlı bir bakış açısı sunamayabilir.
Performans Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?
Performans değerlendirmesini en doğru şekilde gerçekleştirebilmek için şu adımları takip edebilirsiniz:
1. Performans Değerlendirme Formu Geliştirin
Performans değerlendirmesinin ilk adımı tutarlı, adil ve objektif bir personel performans değerlendirme formu hazırlamak olmalıdır. Tüm çalışanların bu kriterlere göre değerlendirilebilmesi için temel iş performansı alanlarına odaklanan standart bir form oluşturmaya dikkat etmelisiniz.
Bu çerçevede çalışanın teknik bilgisi, iş alışkanlıkları, becerileri ve tutumları gibi alanlar formda yer almalıdır.
2. Performans Değerlendirme Ölçütlerini Belirleyin
Performans değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi ve bir performans değerlendirme ölçeği hazırlanması, bu sürecin en çok zaman alan aşamalarındandır.
Şunu da aklınızdan çıkarmayın: Performans ölçütleri sektörden sektöre, alandan alana hatta kurumun büyüklüğüne göre farklılık gösterebilir. Eğer her pozisyon için iş tanımlarınız hazırsa bu tanımlardan yola çıkarak standart performans ölçütlerini belirleyebilirsiniz.
3. Geri Bildirim Yönergeleri Oluşturun
Performans değerlendirmesinin ana hedefi, çalışanlara olumlu ve olumsuz geri bildirimlerde bulunmaktır. Bunun için iş yerindeki herkesin nasıl geri bildirimde bulunacağı önceden belirlenmelidir.
Geri bildirimler, çalışanların eksiklerini fark edip kendilerini geliştirmelerine olanak sağlayacaktır. Bu aşamada kullanabileceğiniz değerlendirme cümlesi örneklerini yazının sonraki kısmında bulabilirsiniz.
4. Disiplin ve Fesih Prosedürü Hazırlayın
Peki, tüm geri bildirimlere rağmen bir çalışan hâlâ düşük performans sergiliyorsa ne yapmanız gerekir?
Bu gibi durumlarda çalışanlara sözlü ve yazılı uyarılarda bulunabilmek için spesifik detayların yer aldığı bir disiplin ve fesih prosedürü hazırlamalısınız. Böylece çalışanın performansı aynı kaldığında ya da düştüğünde durumun niteliğine uygun bir disiplin cezası verebilirsiniz.
5. Bir Değerlendirme Programı Belirleyin
Pek çok şirket geleneksel performans değerlendirmelerini yılda bir kez gerçekleştirir. Ancak iş hayatındaki gelişmelerin hızı düşünüldüğünde yılda iki defa veya üç ayda bir performans değerlendirmesi yapmak şirketin verimliliğini artırabilir. Performans değerlendirme sisteminizi oluşturduktan sonra bir değerlendirme programı belirlemelisiniz.
Performans Değerlendirme Cümlesi Örnekleri
Performans değerlendirme süreci hem yöneticiler hem çalışanlar için zorlu olabilir. Bu stresli aşamayı anlamlı ve yapıcı kılarak herkes için daha verimli hâle getirebilirsiniz. Bunu yapmanın en iyi yollarından biri, iyi düşünülmüş ve doğru seçilmiş performans değerlendirme cümlelerini kullanmaktır.
Basit ama açıklayıcı değerlendirme cümleleri sayesinde çalışanların neyi iyi yaptıklarını ve hangi yönlerini geliştirmeleri gerektiğini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilirsiniz. Farklı durumlarda kullanabileceğiniz bazı olumlu ve olumsuz performans değerlendirme cümlelerini şu şekilde örneklendirebiliriz:
Pozitif Değerlendirme Cümleleri
- "Bireysel hedeflere ulaşmada kayda değer bir ilerleme göstererek operasyonel hedeflere ulaşılmasına önemli ölçüde katkıda bulundunuz."
- "Müşteri çağrılarını iki saat içinde cevaplayarak müşteri deneyimine pozitif bir katkı sağladınız."
- "Bu yıl günlük hedeflerinize ulaşırken aynı zamanda yeni projeler de üstlenerek birden fazla sorumluluğu üstlenme yeteneğinizi gösterdiniz."
Negatif Değerlendirme Cümleleri
- Toplantılarda sıklıkla ekip arkadaşlarınızın sözünü kesiyorsunuz. Bu kasıtsız bir davranış olsa da ekip üyelerine saygı göstererek konuşmalarının bitmesini beklemeniz yararlı olabilir."
- "Takım arkadaşlarınızla uyumlu çalışamamanız ekibinizin geride kalmasına neden oluyor."
- Genellikle işe geç kalıyorsunuz ve günlük görevlerinizi tamamlayamıyorsunuz. Zamanınızı verimli kullanamamanız ekip hedeflerine ulaşılmasında engel teşkil ediyor."
Çalışan bağlılığını ve motivasyonunu artıran bu değerlendirme yaklaşımları, şirketlerin hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynar. Bu nedenle performans değerlendirme süreçlerinde çalışanlara uygun ölçütlerin belirlenmesi kritik önem taşır.
Bu aşamada dilerseniz şirketlere kapsamlı sağlık desteği sunan Heltia uygulamasından yararlanabilir, ekibinizin zihinsel ve bedensel sağlığına katkı sunacak uzman desteği almasını sağlayabilirsiniz. Daha detaylı bilgi almak ve demo sürecine başlamak için Heltia uygulamasını indirebilir, Ayarlar alanında yer alan "Şirketiniz için teklif alın" kısmından formu doldurarak bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, "İşyerinde Çeşitlilik, Eşitlik ve Kapsayıcılık" ve "Oryantasyon Ne İşe Yarar? (4 Önemli Öneri)" adlı yazılarımıza göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.