Şeffaflık
Kültürümüz dürüstlüğü bir erdem olarak ortaya koyarken şeffaflık aslında hiç alışık olmadığımız bir pratik. “Feedback” alıp-verme konusundaki zorluk da aslında buradan geliyor. “Şu eylemin iyi sonuçlar getirmiyor, onun yerine bunu denemeyi düşünür müsün” demek yerine görmeye alıştığımız davranışlar aslında şunlar:
- Memnuniyetsizliği bazı davranışlarla ifade ederek karşı tarafın bu mesajı almasını ummak
- “Kızım sana söylüyorum, gelinim sen anla”
- Küsmek
- Başkasına şikayet etmek, arkadan söylenmek
“Açık Kapı Politikası Değil, Kapı Yok Politikası!”
“Kapı yok politikası” CRM üreticisi Hubspot kültürünün en temel unsuru. O derece ki kültür kodu maddelerinden biri şu:
“Günışığı en iyi dezenfektandır.” - Louis Brandeis
İşleri çoğu zaman oldukça karmaşık, kimi zaman da içinden çıkılmaz hale getiren şey olanları şeffaf şekilde göremememiz oluyor. Artık hepimiz, çözüm bulmanın problemi doğru tanımlamakla ilgili olduğunun farkındayız. Ancak elimizde yeterli veri olmadığında, bunu yapmak zorlaşıyor.
Bu nedenle şeffaf bir kültür hızlı çözümlerin üretilebildiği bir ortam sağlar. Hubspot örneğinde, şirkette alınan her yeni karar, büyük-küçük her gelişme ortak Confluence alanında paylaşılıyor. Çalışanlar da yalnızca kendi takımları içinde değil, şirket genelinde olup biten her şey için aynı platform üzerinden görüş bildirip gelişim önerisi sunuyorlar.
Şeffaflık Demokrasi Demek Değildir
Herkesin olanlardan transparan şekilde haberdar olması, her konuda söz hakkı olması kaotik görünebilir. Ancak şeffaf bir kültür, demokratik olmak zorunda değil. Herkesin söz hakkı olması, herkesin her konuda karar alıcı olduğu anlamına gelmiyor çünkü.
Yatay hiyerarşiye sahip olan şirketler bile demokratik yapılar değildir, olmaları gerektiğini de düşünmüyorum. Şeffaf bir kültür kurma konusunda da en sık rastladığım kafa karışıklığı, “biz zaten demokratik bir kültür yaratmak istemiyoruz” önermesi oluyor. Oysa herkesin olanlardan haberdar olması, birbirinin hatalarından öğrenmesi artık orayı “demokratik” yapmaz.
Şeffaf Bir Kurum Kültürü Yaratmak
Şeffaflık, ilk bakışta masum bir prensip gibi görünse de, aslında oldukça radikal bir yaklaşım. Örneğin, şirketinizde çalışan herkes bugün birden birbirinin maaşını öğrenseydi, şirketinizde bir kaosun olacağını düşünüyor musunuz? Yoksa bu kimse için sürpriz olmaz mıydı. Şeffaflık bir kültür, doğrudan ücret transparanlığı içermek zorunda olmasa bile bu örnek aslında bu konunun nasıl zorluklar ve alışılmışın dışında yüklerle geldiğini anlamamızı sağlıyor.
Bir de iş görüşmeleri üzerinden düşünelim. Bir şirketle iş görüşmeleri yaptınız, görüşmedeki her şey de kayıt altına alındı diyelim. Orada iki sene çalıştınız. Kaydı tekrar izliyorsunuz. Görüşme yapan kişinin anlattığı rol tanımı, şirket kültürü, gelişim imkanları ne kadar şeffafmış? Benzer şekilde, o kişi sizi iki sene tanıdıktan sonra, aynı görüşme kaydını izleyince ne kadar şeffaf şekilde kendinizi anlattığınızı düşünür?
Aslında şeffaf bir kültür, mülakattan başlıyor. Çoğu mülakat, her iki tarafın da şeffaf olamadığı, dolayısıyla minik bir tiyatro oynadıkları bir kurguya dönüşebiliyor. Böyle olduğunda, aday takım arkadaşına dönüştüğünde, bu kurgu evrilerek devam ediyor. Kimsenin tam olarak ne düşündüğünü söyleyemediği, karşı tarafın duymayı beklediği şeyleri tekrarladığı bir ilişki kuruluyor.
Şeffaf bir kültür herkese göre değil, hatta epey istisnai bir durum. Dolayısıyla şirket kültürünü daha şeffaf hale getirecek herkese uyan genel geçer bir tarif de yok. Ancak bir İK lideri olarak bu konuda atabileceğiniz bazı adımlar şunlar olabilir:
1. Başarılarınız kadar başarısızlıklarınızı da anlatmaktan geri durmayın.
Şeffaf bir şekilde, hatalarınızla ve bunlardan edindiğiniz derslerle barışık olmak, güvenli bir ortam yaratmanıza yardımcı olur. Başarısızlıkların konuşulabilir olduğu kültürlerde, sorun analizleri ve çözümler çok daha pürüzsüz ilerler.
2. Yalnızca kararlarınızı değil, karar alma süreçlerinizi de açıkça paylaşın.
Karar mekanizmasındaki şeffaflık, takımınıza daha efektif öneriler hazırlamaları için eşsiz bir alan yaratır. Fikrinizi neyin değiştirdiğini açıklamadan yalnızca fikrinizin değiştiğini söylediğinizde, yeni öneri ve çözümlerle gelmek konusunda takımın motivasyonunu olumsuz yönde etkileyebilirsiniz.
3. Beklentiler konusunda net olun.
Takım arkadaşınızın harika bir performansla sizi şaşırtmasını beklemeyin. Sağlıklı feedback buluşmaları için, baştan beklentilerinizi açıkça ortaya koyduğunuzdan emin olun.
4. Çıkış mülakatları en şeffaf geri bildirimlerin duyulduğu yerlerden biridir.
Bu mülakatlardan edindiğiniz öğrenimleri açık ve yapıcı geribildirimler olarak paylaşmaktan geri durmayın.
Şeffaflık ve Kapsayıcılık
Geçtiğimiz sene, ABD’de Kaliforniya eyaleti bir ücret şeffaflığı yasası çıkardı. Yasanın ortaya çıkış nedenlerinden biri şirketlerin bu şeffaflık mecburiyetiyle daha kapsayıcı ücret politikaları oluşturmalarını sağlamak. Dezavantajlı grupların, ücret skalasının şeffaf olmadığı bir ortamda diğer gruplara göre daha az maaşla çalıştığı istatistiğine dayanıyor bu varsayım.
Maaş transparanlığı bize hala bir tabu gibi görünebilir. Ancak maaş dışında birçok konuda da, şeffaf olmayan sistemler, dezavantajlı grupların aleyhine çalışıyor. Örneğin, işe alım politikanız şeffaf ve net değilse, ayrıcalıklı bir grubun torpille işe girme ihtimali artar. Benzer şekilde, terfi/ödüllendirme stratejiniz konusunda şeffaf değilseniz, adil terfiler yapılsa bile bu terfiler ile gelen takım liderleriyle takım arasında güven ilişkisi kurulması zorlaşır.
Öte yandan, çalışanlar bu süreçleri şeffaflıkla takip edebildiğinde, sistemin ayrıcalıklı bir grup lehine çalışmak yerine herkesi kapsadığını hisseder.
Heltia ile çalışanlarınızın iyi oluşunu gözeten bir adım atabilir, insan odaklı kurum kültürünü besleyebilirsiniz. Heltia, yeni nesil dijitalleştirilmiş bir önleyici sağlık platformudur. Şirketlere; mental sağlık, beslenme ve fiziksel sağlık alanlarında kapsayıcı ve global en iyi örnekler baz alınarak tasarlanmış bir hizmet sunar. Daha detaylı bilgi almak ve demo sürecine başlamak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu yazının konusu ilginizi çektiyse "Sessiz İstifa Nedir, Neden Olur, Nasıl Önlenir?" ve "Feedback (Geri bildirim) vs. Feedforward (İleri bildirim)" konulu gönderilerimize de göz atabilirsiniz.