Doğum sonrası depresyonun ne olduğunu, nasıl belirtiler gösterebildiğini “Postpartum Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?” adlı önceki yazımızda açıklamıştık.
Bu yazıda da doğum sonrası depresyonun potansiyel sebeplerinden, risk faktörlerinden daha detaylı bir şekilde bahsetmek istedik 👇🏻
Doğum Sonrasında Anne Neden Depresyona Girer?
Şimdiye kadar yapılan araştırmalarda herhangi bir depresyon çeşidinin tam olarak neden kaynaklandığına dair bir bilgi edinilemedi. Ama tabii ki yine de herkes yaşanabilecek bu tür rahatsızlıklara nelerin neden olabileceğini bilmek ister. Özellikle de bebeğini kucağına aldığında kendini beklemediği bir şekilde kötü hisseden ebeveyn ruhsal durumunun sebebini anlamlandırmaya çalışması oldukça doğaldır.
Postpartum depresyonun potansiyel sebeplerini iki türde ele alabiliriz:
1. Fiziksel, Kimyasal ve Hormonal Değişimler
Doğum sonrası depresyonu üzerine yapılan çalışmalar hormonların depresyon ile ilişkili olabileceğini gösteriyor. Şöyle ki:
Hamileyken kadınlık hormonları olarak da bilinen östrojen ve progesteron seviyeleri maksimuma ulaşır.
- Doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde ise hormon seviyeleri hızla hamilelik öncesi normal seviyelere düşer.
- Bu aslında regl öncesi dönemde yaşananlara benzer, ama sayısal anlamda hormon değişimi çok daha yüksek olduğu için etkileri de daha büyük olabilir.
Bunların yanında, tiroid hormonlarının seviyeleri de doğumdan sonra düşebilir. Tiroid, vücuda giren enerjinin kullanımı ve depolanmasından sorumlu ekibin bir parçası olan bezdir. Düşük tiroid hormon seviyesi de depresyon belirtilerine neden olabilir. Ama bu depresyonda olduğunuz anlamına gelmez. Böyle bir durumda kan testi ile tespit edilen tiroid eksikliği için tedaviye başlanır. Sonrasında depresyon belirtilerinin devam edip etmediği gözlenebilir.
2. Yaşam Tarzı Farklılaşmaları
Çocuk sahibi olmak birden bire her şeyi değiştirir. Tabii ki ebeveynler hamilelik süresince kendilerini yeni duruma hazırlar, ama bazı şeyleri tecrübe etmeden tam olarak anlamak pek mümkün değildir. İşte bu tür bir değişikliğe ayak uydurmak, psikolojik anlamda zorlayıcı olabilir.
Örneğin:
- Evde bir bebeğin varlığına alışmaya çalışmak,
- Uykusuzluk,
- İyi bir ebeveyn olamama korkusu, bu konudaki kaygılar,
- Mükemmeliyetçilik,
- İş ve ev rutinlerindeki değişikliklerden kaynaklanan stres,
- Artan sorumluluklar,
- Kendine özel zaman ayırmanın zorlaşması,
- Partnerle yaşanan sorunlar gibi durumlar doğum sonrasında depresyonu tetikleyebilir.
Postpartum Depresyon Her Annede Görülür mü?
Doğum sonrası depresyonu her annede görülmek zorunda değildir, ancak her annede görülebilir. Bazı risk faktörleri anneyi depresyona daha açık hale getirebilse de, ortada hiçbir tetikleyici yokken de anne doğum sonrasında depresyonla baş başa kalabilir.
Doğum sonrası depresyon riskini artıran etmenleri ise şu şekilde özetleyebiliriz:
- Geçmişte depresyon öyküsü olan,
- Başka çocukları olan,
- Çok genç yaşta gebe kalan,
- Gebelik döneminde travmatik olaylar yaşayan,
- Geçmişteki düşük ya da kürtaj deneyimleri olan,
- İstenmeyen ya da planlanmamış bir gebelik geçiren,
- İşsizlik, sağlık sorunları gibi zorlayıcı yaşam tecrübeleri atlatan,
- Özel ihtiyaçları veya sağlık sorunları olan bir çocuğa sahip olan,
- İkiz veya üçüz sahibi olan,
- Yalnız kalan ve gerekli desteği göremeyen anneler daha fazla doğum sonrası depresyon riski taşıyabilir.
Doğum Sonrası Depresyon Diğer Ebeveyni Nasıl Etkiler?
Postpartum depresyon genellikle doğumu yapan kişi ile ilişkilendirilen bir sorun olsa da aslında diğer partnerde de görülebilir. Annenin yanındaki partner kendini yorgun, üzgün, bunalmış ve endişeli hissedebilir. Doğum sonrası depresyonu belirtilerini aynı şekilde gösterebilir.
Doğum sonrasında depresyon yaşayan ebeveyn;
- Evlerinden, ailelerinden uzaklaşmak isteyebilir,
- İşi bir sığınak olarak görüp zamanının çoğunu çalışmaya ayırabilir,
- Sevdikleri aktivitelerden ya da işten bir süre için kopabilirler.
Her koşulda şunu unutmayın: Depresyon sizin suçunuz ya da seçiminiz değil, herkesin başına gelebilir. Depresyonda olmanız kötü bir ebeveyn olduğunuz anlamına gelmez. Aynı zamanda, ihtiyaç duyduğunuzda yardım istemek zayıf biri olduğunuzu göstermez. Heltia uygulaması üzerinden ihtiyacınız olan psikolojik desteğe ulaşabilir ve iyileşme sürecinize başlayabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Postpartum Depresyon Nedir? Belirtileri Nelerdir?” ve “Çocuğunuz Özgüvenli mi, Sınırsız mı?” adlı içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
American Psychological Association
Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5)
Davé, S., Petersen, I., Sherr, L., & Nazareth, I. (2010). Incidence of maternal and paternal depression in primary care: a cohort study using a primary care database. Archives of pediatrics & adolescent medicine, 164(11), 1038-1044.
Schiller, C. E., Meltzer-Brody, S., & Rubinow, D. R. (2015). The role of reproductive hormones in postpartum depression. CNS spectrums, 20(1), 48-59.ISO 690