Gıda güvenliği, her birimizin günlük yaşamında önem vermesi gereken bir konudur. Her yıl dünya genelinde birçok insan gıda kaynaklı hastalıklar nedeniyle hastalanıyor ve hatta ölüyor. Bu yazımda gıda güvenliği konusunu ele alacağım.
Gıda güvenliği neden önemlidir, bu konuda nelere dikkat etmeliyiz, mutfakta sıkça yaptığımız hatalar gibi konuları ayrıntılı olarak anlatacağım.
Gıda Güvenliği Nedir?
Gıda güvenliği, tüketicilerin sağlıklı ve güvenli gıdalara erişimini sağlama sürecidir. Gıdaların üretiminden tüketimine kadar olan her aşamada uygulanması gereken bir dizi önlemi içerir. Bu süreçte gıda üreticileri, işleyicileri, taşıyıcıları ve tüketiciler büyük bir sorumluluk taşır.
Sağlığımız için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan yiyecekler ise güvenilir olmayan gıda olarak kabul edilir. Güvenilir olmayan gıdalar potansiyel tehlikeler taşır. Mikroorganizmalar, kimyasal maddeler, fiziksel kontaminasyonlar gıda güvenliği tehlikeleri arasında yer alır.
Örneğin; Salmonella bakterisinin yetersiz pişirilmiş bir yiyecekte az bir miktarda bulunması gıda zehirlenmesine yol açabilir. Aynı şekilde botulizm toksini içeren küçük bir miktar yiyeceğin tüketilmesi felce hatta ölüme neden olabilir.
Gıda güvenliği, insan sağlığını korumanın yanı sıra toplum sağlığını da etkileyen bir faktördür. Gıda güvenliği uygulamaları sayesinde gıda kaynaklı hastalıklar ve salgınların olasılığı azalır.
Evde Gıda Güvenliğinde 4 Temel Uygulama
Aşağıda bahsedeceğim 4 temel yöntem ile evde gıda güvenliğini sağlayabilirsiniz.
Güvenli gıda tüketimi için ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezinin önerdiği yöntemler şöyle:
1. Düzgünce Temizleyin
Gıda güvenliği ve hijyen ayrılmaz bir bütün olmalıdır. Çünkü gıda zehirlenmesine neden olan mikroorganizmalar birçok yerde yaşayabilir. Mutfakta dikkat etmeniz gereken hijyen kurallarından bahsedelim:
- Yemek hazırlığına başlamadan önce, hazırlarken, hazırladıktan sonra ve yemekten önce ellerinizi mutlaka yıkayın.
- Çiğ et, tavuk ve diğer kümes hayvanları, deniz ürünleri, un veya yumurtalarla temas ettikten sonra her zaman ellerinizi yıkayın.
- Yemek hazırlığınız bittikten sonra mutfak ekipmanlarınızı sıcak ve sabunlu suyla yıkayın.
- Meyve ve sebzeleri yıkadıktan sonra tüketin.
2. Besinleri Birbirinden Ayırın
Bu adım çapraz bulaşmayı (kontaminasyonu) önlemek adına önemlidir. Çapraz kontaminasyon için kısaca gıdanın üzerinde var olan mikroorganizmaların diğer gıdaya geçmesidir diyebiliriz. Bu durumu önlemek adına aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:
- Çiğ ve pişmiş ürünlerini ayrı kaplarda tutun.
- Buzdolabı içerisine yerleştirdiğiniz; çiğ et, tavuk, deniz ürünleri ve yumurtaları diğer ürünlerden ayrı bir yerde, suları akmayacak şekilde muhafaza edin.
- Çiğ ve pişmiş gıdalar için ayrı kesme tahtaları kullanın.
- Alışveriş yaparken gıda güvenliğini sağlamak adına çiğ et, tavuk, balık ve yumurtaları ayrı poşetlere koyun.
3. Besinleri Doğru Sıcaklıkta Pişirin
Yiyecekleri doğru sıcaklıkta pişirmek gıda güvenliği için önemlidir. Bu durum zararlı mikroorganizmaların oluşmasını engellemenize yardımcı olur. Güvenli pişirme sıcaklığı, pişirme sırasında gıdanın merkez noktasının ulaşması gereken sıcaklıktır. Bu sıcaklığı kontrol etmek için bir mutfak termometresi kullanabilirsiniz. Burada tercih edilecek termometre dijital değil saplamalı bir termometre olmalıdır. Bazı gıdalar için güvenli pişirme sıcaklıklarını şöyle sıralayabiliriz:
- Kırmızı et: 63 °C
- Balık: 70 °C
- Tavuk: 74 °C
4. Soğutun
Yemekler oda sıcaklığında uzun süre bırakıldığı zaman yemek içerisinde bakteri gelişimi hızlanır. Bu yüzden yemek piştikten sonra 2 saat içerisinde buzdolabına koyun. Hemen tüketmeyecekseniz derin dondurucuya koyabilirsiniz. Eğer bulunduğunuz ortam 30 °C üzerinde ise 1 saat gibi bir süre içerisinde soğutmanız gerekir.
Derin dondurucudan çıkardığınız yiyecekleri ise güvenli bir şekilde çözdürmelisiniz. Bunun için buzdolabı, soğuk su, mikrodalga gibi yöntemleri kullanabilirsiniz. Buzdolabı ve derin dondurucu koşullarında besin saklama konusundaki ayrıntılı bilgileri “Besinleri Saklama Yöntemleri” adlı yazımda bulabilirsiniz.
Endüstride Gıda Güvenliği Uygulamaları
Gıda işletmeleri, gıda güvenliği uygulamalarını benimsemeli ve bu uygulamaları sıkı bir şekilde takip etmelidir. Bunun için işletmeler çeşitli sertifikalar ve belgelendirme sistemlerini kullanır. Bunlar arasında HACCP (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları), ISO 22000 ve GMP (İyi Üretim Uygulamaları) gibi standartlar yer alır. Bu belgeler, gıda işletmelerinin kalite ve güvenlik standartlarına uymasını sağlar. Ayrıca bir işletmenin gıda güvenliği belgelerine sahip olması tüketicilere güvence verir.
Sonuç olarak baktığımızda gıda güvenliği; devlet, gıda üreticileri, tedarikçileri ve tüketiciler arasında işbirliği gerektiren bir konudur. Bizler tüketici olarak basit önlemlerle bu konuda üzerimize düşeni yapabiliriz.
Bu yazımı beğendiyseniz “Gıda Alışverişi Yaparken Nelere Dikkat Etmeliyiz?” adlı yazıma da göz atabilirsiniz.
Besinler ve sağlıklı beslenme konularında uzman desteği almak için Heltia uygulamasını indirebilir, kişisel istek ve ihtiyaçlarınıza uygun bir beslenme programı oluşturabilir ve online diyetisyen görüşmeleri yapabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.