Kabızlık sağlık alanında çalışanlara ve hastalara göre farklı şekillerde tanımlanıyor. Hastalar tarafından zor ve düşük hacimde, sert yapıda ya da bağırsakları tam boşaltamama olarak tanımlanabilirken klinik pratikte ise bağırsakları rahat ve tam boşaltamama ile haftada üç seferden daha az olan dışkılama olarak değerlendirilebilir. Fakat dışkılama sayısı her zaman tek başına yeterli bir ölçüt değildir.
Eğer besin atıkları bağırsaklar içinde olması gereken hızda ilerlemeyip rektuma gönderilmez ve uzun süre kolonun içerisinde kalırsa, fazla miktarda suyun bağırsaklar tarafından emilmesine ve dışkının sertleşmesine sebep olur.
Kabızlığın Sebepleri Nelerdir?
- Kötü beslenme alışkanlığı (Fazla kafein, düzensiz beslenme vs.)
- Diyetteki yetersiz lif alımı
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Yetersiz sıvı tüketimi
- Doğal bağırsak döngüsünü engellemek (Kişinin kendi isteğiyle tuvaletini yapmaması vs.)
- Stres faktörü
- Rutin harici değişiklikler (Gebelik, şehir ya da ev değişikliği vs.)
- Kabızlığa neden olan hastalıklar
Kabızlığın iyileştirilme sürecinde ise haftalık minimum 3 kere dışkılamayı sağlayabilmek gerekir. Bağırsak hareketlerini normal seviyeye getirebilmek, gaita çıkışını yumuşak kıvamda tutmak oldukça önemli.
Kabızlık Tedavisi Nasıldır?
1. Beslenme Tedavisi
Posadan zengin beslenmek kabızlık tedavisine çözüm olan aşamalardan en önemlisidir. Meyve, sebze, tam tahıl ürünlerini yeterli miktarlarda tüketmek bağırsak hareketlerini destekler. Beyaz ekmek ve rafine tahıllar yerine tam tahıl ürünler ve kurubaklagilleri, pirinç yerine bulgur eklemek gibi.
- Meyveleri kabukları ile tüketmek de kabızlık sürecinde lif alımını destekleyen diğer bir seçenektir.
- Bunlara ek olarak yeşil yapraklı çiğ sebze tüketiminin artırılması posa alımını destekler.
- Günlük meyve sebze tüketimi de günde en az 5 porsiyon olacak şekilde düzenlemelidir.
- Sindirimi güç olan (patates, muz, havuç, pirinç gibi) gıdaları tüketmekten kaçınmak ve çay kahve tüketimi sınırlandırmak gerekir.
- Beslenme ile alınan lif kabızlık yoğunluğunu ve sıklığını gözle görülür biçimde azaltır. Amerikan Diyet Birliği de (ADA) bitkisel kaynaklı besinlerden gelen ve yeterli düzeyde alınan lif miktarının sağlığın sürdürülebilmesi için gerekli olduğunu vurgulamaktadır.
2. Sıvı Alımı
Kabızlığın iyileştirilmesinde yeterli sıvı alımı önemli bir faktör.
- Yeterli sıvı alımı kişiden kişiye değişiklik gösterse de ortalama 1.5-2 litre ya da kg başına 25-30 ml (60 kilodaki bir kişi 1500-1800 ml) olacak şekilde su ihtiyacınızı hesaplayabilirsiniz.
- Fakat buna alkollü ve alkolsüz diğer içecekler, çorbalar ve diğer sıvılar dahil değildir.
- Fiziksel aktivite, normalden fazla sıcaklık, kafein ve alkol gibi faktörler sıvı ihtiyacını artırabilir.
3. Fiziksel Hareket
Hareketsizlik kabızlığın temel sebeplerinden biri. Bağırsak dış harekete bağlı olarak ilerliyor ve buna istinaden kişinin günlük rutin hareketlerinin arttırması kabızlığın azaltılmasında etkili oluyor.
Yemeklerden sonra kısa yürüyüşler yapmak veya gün içerisinde orta şiddette egzersizler bağırsak sağlığı için büyük önem taşıyor. Düzenli karın hareketleri de bu süreci destekleyecek egzersizlerden.
4. Dışkılama Alışkanlığı
Dışkılama ihtiyacının yemek yendikten 30 dakika içerisinde olmasına gastrokolik refleks denir. Bazı sebeplerden dolayı (hijyenik takıntı vs.) bireylerin bu refleks ile tuvaletlerini ertelemesi başta kabızlık olmak üzere sindirim sistemiyle bağlantılı sorunların ortaya çıkmasına zemin hazırlayabilir. Bu yüzden kendiliğinden gelişen bu tarz uyarılar ertelenmemeli ve tuvalet ihtiyacı giderilmelidir.
Tuvalet alışkanlığı ya da düzenli dışkılama alışkanlığı olmayan kişilerde günün belli zaman aralıklarında bir rutin oluşturulmalıdır.
5. Stres Yönetimi
Bağırsak ve beyin arasında kuvvetli bir iletişim bulunuyor. Ruhsal olarak yaşanan problem tuvalet alışkanlıklarında bir değişime sebep olduğu gibi tam tersi içinde bu süreç geçerli olur. Stres seviyelerini düşüren her çeşit aktivite bağırsak döngüsüne olumlu anlamda etki eder.
Örneğin nefes çalışmaları, meditasyon gibi rahatlatan egzersizler bedeninize iyi gelirken ruhunuzada iyi gelir. Ayrıca Heltia uygulaması üzerinden beslenme ve fiziksel sağlık alanlarında uzman desteği alabilir, kabızlık dahil problemlerinize yardımcı olacak çözümlere ulaşabilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Diyabet ve Kuvvet Egzersizleri İlişkisi” ve “Gıdalardaki Potansiyel Tehlike: Akrilamid Nedir?” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.