Masa başı işlerde çalışan kişi sayısı arttıkça buna bağlı olarak ortaya çıkan rahatsızlıkların sayısı da gittikçe artıyor. Bu durumda en çok deneyimlenen rahatsızlıklardan biri elde karpal tünel sendromu. El ve bilek bölgelerinde ağrı yapan bu rahatsızlık, çalışma hayatını sekteye uğrattığı gibi günlük hayattaki işleri yapmayı da zorlaştırabiliyor.
Peki bu “karpal tünel sendromu” ne demek, neden olur, nasıl tedavi edilir? Gelin hep birlikte inceleyelim:
Karpal Tünel Sendromu Nedir?
Karpal tünel sendromu, bilekten geçen median sinirin sıkışması sebebiyle oluşan bir rahatsızlıktır. Bireyin el, bilek, kol, hatta omuz ve boynuna kadar yayılabilen bir ağrıya sebep olur. Bu sıkışmaya belli sebeplerden karpal tünelin daralması veya karpal tünelden geçen dokunun ödemi yol açabilir.
“Karpal tünel”, bilekteki karpal kemiklerin arasındaki küçük bir boşluğun adıdır. Bu boşluğun içinden parmakların bükülmesini sağlayan tendonlar ve koldaki beş ana sinirden biri olan median sinir geçer. Median sinirin sıkışması da bu sebeple karpal boşluğu ile ilişkilendirilir. Ayrıca karpal tünel sendromuna bazen “karpal tünel hastalığı” da denmektedir.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Karpal tünel sendromu yaşayan bireylerin deneyimleyebileceği potansiyel belirtiler şu şekilde:
- Ağrının genellikle ilk üç parmakta (başparmak, işaret parmağı, orta parmak) lokalize olması
- Parmaklarda uyuşukluk, karıncalanma veya elektrik çarpması hissi
- Parmaklarda his kaybı ve kavrama hareketinin zorlaşması
- El bileğinden avuç içine, kola, dirseğe, omuza ve boyuna kadar yayılabilen ağrı, uyuşukluk, yanma, elektrik çarpması ve/veya karıncalanma hissi
- Bileğinizi kullanmanız gereken durumlarda ağrının artması
- Geceleri genellikle ağrının artması
- Belirtilerin özellikle telefon tutma veya direksiyon kavrama gibi hareketlerde ortaya çıkması/artması
Karpal Tünel Sendromu Neden Olur, Nasıl Ortaya Çıkar?
Karpal tünel sendromunun tek bir nedeni yoktur, genellikle birkaç farklı yatkınlık faktörünün birleşimi sonucunda meydana gelir.
En yaygın karpal tünel sendromu sebepleri şu şekildedir:
- Kalıtımsal olarak karpal tünelin daha dar olması, onu sıkışmaya yatkın kılar.
- Ele ve bileğe tekrarlı ve/veya zorlayıcı hareketler ile çok yüklenilmesi de karpal tünel sendromuna neden olabilecek bir unsurdur. Örnek olarak ağır ve titreyen aletler kullanılması, kasiyerlik, dikiş dikmek, örgü örmek, klavye ve mouse kullanımı verilebilir.
- Sık sık bilek bükülü bir şekilde uyunması karpal tünel bölgesini hassaslaştırır, sinirlerin sıkışma riskini artırır.
- Bireyin diyabet, tiroid problemleri, obezite ve romatoid artrit gibi rahatsızlıkları olması inflamasyon yaratabilir ve sinirleri etkileyebilir, böylelikle karpal tünel sendromu oluşabilir.
- Belli ilaçların kullanımı da uzmanlar tarafından karpal tünel sendromuyla ilişkilendiriliyor.
- Karpal tünelde kist veya tümör oluşumu ile sinirlerin rahatça hareket edebileceği yer kısıtlanabilir.
- Araştırmalara göre, kadınlarda karpal tünel sendromu oluşma riski erkeklere göre yaklaşık üç kat daha fazla. Bunun sebebi anatomik olarak kadınlardaki karpal tünelin genellikle daha dar olmasına bağlanıyor.
- Hamilelikte karpal tünel sendromu, belli hormonal değişiklikler sebebiyle ortaya çıkabilir. Aynı şekilde menopoz döneminde de karpal tünel hastalığı görülebilir.
- Bileğin yaralanması veya daha önce yaralanmış olması, karpal tünelde sinir sıkışması riskini artırır.
Karpal Tünel Sendromu ve Ergonomi Arasındaki İlişki
Uzun süreli ve tekrarlı hareketler, elde karpal tünel sendromu oluşma riskini en çok artıran unsurlardan. Bu sebeple çalışma ortamında, özellikle klavye ve mouse kullanımının yaygın olduğu masa başı işlerinde ergonomik bir düzen kurulması oldukça önemli.
Örneğin, karpal tünel sendromu klavye açısı ile ilişkilendirilen bir durum. Bileklerinizin zorlanmadığını garantilemek için klavyeniz, sandalyeniz ve masanızın uygun bir şekilde durması önemli.
Bunun yanında karpal tünel, mouse kullanımı ile de alakalı olabilir. Düzenli olarak aynı pozisyonda tekrarlı hareket yapmak sinir sıkışması riskini artırır. Sık sık elinizi dinlendirmeyi, elinize rahat oturan bir mouse kullanmayı unutmayın.
Karpal Tünel Sendromu Teşhisi Nasıl Konur?
Teşhis için bir uzmana danıştığınızda, ilk adım ağrılarınız ile ilgili bir sözlü muayene olacaktır. Belirti geçmişiniz, ne kadardır ve nasıl devam ettiği, hangi hareketler ve durumlarda arttığı, hangi parmaklarda his kaybı görüldüğü gibi durumları öğrenerek karpal tünel sendromu dışındaki potansiyel sebepler elenir.
Bunu bir fiziksel muayene izler. Parmaklardaki his, bileğin gücü, ağrıya sebep olabilecek bazı hareketler test edilir.
Genellikle bu sözlü ve fiziksel muayene yeterli olmakla birlikte, bazen sinir sıkışması olduğundan emin olmak için ultrason da önerilebilir. İğne testi (EMNG) sayesinde de sinirler ve his kaybı incelenebilir. Çoğu durumda başka bir görüntüleme yöntemine gerek yoktur.
Karpal Tünel Sendromuna Ne İyi Gelir?
Karpal tünel sendromu tedavisi için genellikle basit müdahaleler yeterlidir, örneğin:
- Belirtileri artıran hareketlerden ve bileğinizi zorlamaktan olabildiğince uzak durmak
- Uzman önerisiyle uyurken bilek desteği kullanmak
- Terapötik karpal tünel sendromu egzersizleri ile bileğinizi güçlendirmek, sinirlerinizi aktif tutmak ve ağrı kontrolü sağlamak en yaygın ağrı ve belirti kontrolü yöntemlerindendir.
Ancak karpal tünel sendromunun ilerlediği bazı durumlarda tıbbi müdahale de gerekebilir. “Karpal tünel sendromu tedavisi nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız, en çok kullanılan çözümler bu şekilde:
- Hekim kontrolünde ağrı kesici ilaçlar kullanmak
- Konservatif terapinin yetersiz kaldığı durumlarda hekim önerisiyle kortizon enjeksiyonu
- Çok ilerlediği durumlarda sıkışmış siniri rahatlatmak amacıyla cerrahi operasyon tercih etmek
Gördüğünüz üzere, yapabileceğiniz önleyici ve tedavi edici nitelikte en etkili şeylerden biri egzersiz. Bileğinizi düzenli olarak esnetmek ve uygun fizyoterapi egzersizlerini yapmak, sinirlerinizin aktif kalmasını sağlar ve sıkışmalara karşı yardımcı olur. Ayrıca bileğinizi güçlendirerek ileride oluşabilecek zorlanma ağrılarını da önleyici nitelikte olabilir. Durumunuza uygun karpal tünel egzersizleri içeren bir program oluşturmak için Salus fizyoterapistlerine danışabilirsiniz.
Karpal Tünel Sendromu Hakkında Merak Edilenler
Karpal Tünel Sendromuna Sıcak Su İyi Gelir mi?
“Isı terapisi” dediğimiz yöntemler karpal tünel sendromu tedavisi için oldukça sık kullanılıyor. Bileğinizi sıcak tutmak için (uzman kontrolünde) sıcak su paketleri kullanmak veya sıcak su dolu bir kapta tutmak iyi gelebiliyor. Çünkü sıcak kasları gevşetiyor ve kan akışını hızlandırıyor, böylelikle dokuların iyileşme sürecine yardımcı oluyor.
Bunun yanında karpal tünel sendromu, buz tedavisi ile de yönetilebilen bir rahatsızlık. Bu durum genellikle ağrı kontrolü için kullanılıyor, ani rahatlık sağlamak için tercih edilebilir.
Karpal Tünel Sendromu Evde Tedavi Edilir mi?
Bahsettiğimiz sıcak ve soğuk kompresler evde uygulamak için uygun yöntemler. Bunun yanında tabi ki düzenli egzersiz ile bileğin güçlendirilmesi de tedavi süreci için önemli.
Ancak rahatsızlığınız için doğru teşhis almak, durumun ciddiyetini anlamak ve tedavi sürecini öğrenmek için yine de bir uzmana danışmanız öncelikli.
Karpal Tünel Sendromu için Hangi Bölüme Gitmeliyim?
Karpal tünel hastalığı sinir sıkışması sebebiyle gerçekleşir. Yani tanı için bir doktora başvuracaksanız ortopedi, nöroloji ya da beyin ve sinir cerrahisi bölümüne gidilmesi gerekiyor.
Karpal Tünel Ameliyatı Gerekli mi?
Daha ciddi vakalarda uzmanlar, karpal tünel sendromu için ameliyat olmayı önerebiliyor. Bu ameliyat ile sıkışan sinir yerinden kurtarılıyor.
Ameliyat genellikle diğer tedavi yöntemleriyle ağrınız geçmezse düşünülen bir opsiyon, yani her durumda gerekliliği yok. Kişiden kişiye oldukça fazla değişiklik gösterebilen bir durum, bu yüzden bir uzmanın teşhis koyması önemli.
Karpal Tünel Sendromu Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Karpal tünel sendromu, çoğu durumda kendi kendine geçebilen ve yaşam tarzı değişiklikleri ile ağrıları yönetilebilen bir rahatsızlık. Ancak oluşma şekli ve belirtilerin ağırlığı kişiden kişiye değişebildiği gibi, tedavi edilmedikçe zamanla kötüleşme şansı da var.
Karpal tünel sendromunun ilerlediği durumlarda elde kalıcı his kaybı gibi durumlara yol açabilir ve tedavi zorlaşabilir. Bu sebeple olabildiğince erken teşhis ve tedavi edilmesi önem taşır. Eğer karpal tünel hastalığı yaşadığınızdan şüpheleniyorsanız lütfen vakit kaybetmeden bir doktora danışın. Aynı zamanda Heltia uygulamasını indirerek online fizyoterapist görüşmeleri yapabilir, kişisel antrenman programları oluşturabilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Piriformis Sendromu Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?” ve “Tenisçi Dirseği Nedir, Neden Olur, Nasıl Geçer?” yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
American Academy of Orthopaedic Surgeons. Carpal Tunnel Syndrome. OrthoInfo. (n.a.).
NINDS. Carpal Tunnel Syndrome. National Institute of Health. (n.a.).
Wipperman, Jennifer and Goerl, Kyle. Carpal Tunnel Syndrome: Diagnosis and Management. Am Fam Physician. 2016;94(12):993-999.
Zararsız İ, Ulusoy M, Acar M. Anatomic course, variations and clinical importance of the median nerve. Düzce Medical Journal. 2013; 15(2): 55-58.