Özellikle pandemi döneminden beri trend olan, sık sık konuşulan “sessiz istifa” veya “quiet quitting” terimini duymuşsunuzdur. Bu, birçok kişiyi ve işyerini negatif etkileyebilen bir problem.
Peki quiet quitting ne demek, tam olarak nasıl açıklanabilir? Siz de bunu merak ediyorsanız, merak etmeyin: Bu yazıda sessiz istifa ne demek, nasıl ve neden olur, işverenler bu konuda ne yapabilir gibi soruları cevaplayacağız.
Sessiz İstifa Nedir?
Sessiz istifa; kişinin sadece ona verilen görevleri yapması ve “kovulmayacak kadar” çalışması olarak özetlenebilir. Yani çalışanlar aslında istifa etmiyor, hatta çalışma hayatlarındaki problemlerini de dile getirmiyor.
İlk olarak 2022 yılında bir TikTok videosunda isimlendirilen “quiet quitting”, aslında uzun zamandır süregelen, özellikle de genç nesilde yaygın olan bir durum. Birçok şirkette verim ve moral düşüklüğüne sebep oluyor, çalışma düzenini ve tabii ki kişinin mental sağlığını büyük ölçüde etkiliyor.
Sessiz İstifa Belirtileri Nelerdir?
Sessiz istifa etme sürecinde olan bir kişi:
- Neredeyse robotik bir şekilde, sadece ona verilen görevleri tamamlayıp eve gidebilir.
- Direkt olarak onunla konuşulmadığı sürece toplantılarda söz almayabilir, fikir üretme süreçlerine katkı sağlamayabilir. Hatta aktif olarak dinlemiyor bile olabilir.
- Zorunlu olmayan toplantı ve buluşmalara hiç katılmayabilir.
- Çalışma arkadaşları ile etkileşime geçmeyebilir, gün içerisinde kendini sosyal ortamlardan tamamen izole edebilir.
- Verimliliği ve motivasyonu gittikçe düşebilir. Örneğin eskiden çok kısa zamanda tamamladığı işleri bitirme süresi uzayabilir.
- Mesai saatleri dışında tamamen ulaşılmaz olabilir, isteklere ve sorulara hiç dönüş yapmayabilir.
Sessiz İstifa Ne Değildir?
Genel olarak sessiz istifa etmek ile ilişkilendirilen, ancak sessiz istifa anlamına gelmesi gerekmeyen bazı durumlar da var. Sessiz istifayı tam olarak tanımlayabilmek için bunlara da açıklık getirmek istedik.
Bir kişinin:
- İş tanımında olmayan veya kaldırabileceği çalışma yükünü aşan bazı işleri ve görevleri reddetmesi, sessiz istifa değildir.
- Yıllık izinlerinin tamamını kullanması, sessiz istifa değildir. Şirketin sunduğu imkanlardan yararlanmak tüm çalışanların hakkıdır.
- Şirketini bir “aile” gibi görmemesi, orayı sadece çalışma ortamınız olarak düşünmesi, çalışma arkadaşlarıyla yakınlaşmaktansa görevlerine odaklanması sessiz istifa değildir.
- Kendi sağlığını ve iyi oluşunu çalışma hayatının önüne koyması, sessiz istifa değildir.
Bu durumların karıştırılmaması, gerçekten sessiz istifa eden kişilerin daha görünür olması ve problemlerinin daha kolay anlaşılması açısından önemli.
Sessiz İstifanın Sebepleri Nelerdir?
Gallup’un 2022 yılında yürüttüğü bir ankete göre, Amerika’daki çalışanların yarısından fazlası sessiz istifa ediyor. Yani işleri ve çalışma ortamlarına herhangi bir bağlılık hissetmeden, sadece günlük işlerini yapıyorlar.
Peki, bunun sebepleri ne olabilir?
İşte çalışanların sunduğu en yaygın sessiz istifa nedenleri:
1. İşyerinin Sunduğu İmkanların Yetersizliği
Çalışan insanlar günlerinin büyük bir çoğunluğunu işyerinde geçiriyor. Bunun en büyük sebebi de tabii ki hayatımızın geri kalanını finanse edebilmek. Yani anlayacağınız hem işyeri deneyimimiz hem de bunun sonuçları, işimize bağlılık hissetmemiz konusunda oldukça önemli etmenler.
Eğer bir kurum bu açıdan yetersiz kalıyor, çalışanlarının (başta ekonomik olmak üzere) tatminini sağlayamıyorsa, bu sessiz istifaya yol açıyor olabilir.
Çalışanların örnek olarak belirttiği bu yetersizlikler arasında:
- İş yüküne karşılık gelmeyen ve/veya ekonomik rahatlık için yetmeyen maaş,
- Kapsayıcı sağlık sigortası ve mental sağlık desteği başta olmak üzere yeterli yan hakların sağlanmaması,
- Kariyerde ilerleme ve yükselme fırsatı olmaması,
- İşyerinde aidiyet hissinin sağlanamaması,
- Yapılan işin “anlamlı” ve duygusal açıdan tatmin edici olmaması gibi durumlar yer alıyor.
2. İş-Yaşam Dengesinin Olmaması
İş hayatı ve özel hayat arasında bir denge kurabilmek, kişilerin mutluluğu için önemli bir etmen.
Bir işyerindeki:
- Dengesiz ve yüksek miktardaki iş yükü,
- Çalışma saatleri veya şekillerinde minimum esneklik (örn. uzaktan çalışma opsiyonu olmaması),
- Kişisel izin isteklerine karşı tolerans azlığı,
- Anlayışsız ve katı yönetim gibi durumlar, şirkete olan bağlılığı azaltabilir.
İş-yaşam dengesizliği, maalesef mental yorgunluğa da yol açabiliyor. Bu durum ağırlaştığında tükenmişlik sendromuna dönüşebiliyor; çalışanların genel olarak motivasyonunu kaybetmesine ve mental sağlıklarının kötüleşmesine sebebiyet verebiliyor.
3. Onay ve Takdir Görmemek
Özellikle de profesyonel ortamda “becerikli” olduğumuzun söylenmesi, yaptığımız bir şey için “aferin” almak çoğumuzun hedefleri arasında. Forbes’un 2017 yılında yürüttüğü bir araştırmaya göre; çalışanların %66’sı, takdir edilmedikleri bir işten tereddütsüz istifa edeceğini belirtiyor.
İşte bu onaylanma, takdir edilme ve iltifat alma ihtiyaçları işyerindeki motivasyonumuz için büyük ölçüde etken olabiliyor. Eğer bir kişi:
- Görevlerini “boşu boşuna” tamamladığını hissederse,
- Yöneticilerinden sadece negatif geribildirim alırsa,
- Özellikle de takım arkadaşlarına kıyasla çok daha az övgü aldığını fark ederse, bu onu sessiz istifaya itebilir. Hatta bireysel özgüven seviyesini de etkileyebilir, kendi yetenekleri hakkında şüpheye düşürebilir.
(İçimizdeki bu onaylanma ihtiyacının nereden geldiğini, ne gibi sebeplerle ortaya çıkabildiğini daha detaylı öğrenmek için “Neden Onaylanmak İsteriz?” adlı yazımıza göz atabilirsiniz.)
4. Kişisel ve Ortamsal Diğer Faktörler
Yukarıda saydığımız potansiyel sebeplerin yanında:
- Yöneticilerin çalışanlardan kopuk olması ve açık iletişim kurmaması,
- Kurumdaki biri veya birileriyle kişisel olarak anlaşmazlık yaşıyor olmak,
- Mobbinge veya kimlik kaynaklı ayrımcılığa uğruyor olmak,
- Kurumun büyük bir değişim ve/veya dengesizlik durumu içerisine girmesi,
- Ailevi veya bireysel başka problemlere sahip olmak gibi durumlar da kişinin sessiz istifa etmesinin nedenleri arasında yer alabilir. Bunlar daha az görülen nedenler olmakla birlikte kesinlikle bu süreçte etkili olabilir.
Şimdi gelelim, bu konuda işveren ve yöneticilerin neler yapabileceğine…
Çalışma Ortamında Sessiz İstifa Nasıl Önlenir?
Kurumların uygulayabileceği sessiz istifa çözüm önerilerimizi aşağıda bulabilirsiniz:
1. Çalışanlarınızı Dinleyin
İşverenler, yöneticiler ve diğer yetkililer, sessiz istifayı aslında bir negatif geribildirim olarak algılamalı. Eğer çalışanlarınız sessiz istifa sürecindeyse demek ki ortada (bireysel veya kurumsal) bir problem var.
Çalışanlara istedikleri ve hak ettiklerini sunabilmenin, başarılı ve sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmanın ilk adımı çalışanların kendilerine kulak vermek.
- Şirkete olan ilgileri ne zamandan beri azalıyor?
- Hangi alanlarda zorlanıyorlar veya problem yaşıyorlar?
- Yöneticilerinin atabileceği hangi adımlar bu duruma yardımcı olur? Gelecekte ne daha farklı/daha iyi yapılabilir?
Bu gibi sorular sorarak çalışanlarınızın istek ve ihtiyaçlarını daha iyi anlayabilir, sessiz istifayı önleme sürecine daha bilgili başlayabilirsiniz.
2. Destekleyici Bir İş Kültürü Yaratın
Çalışanlar kendilerini önemli hissettiğinde, bir birey olarak onlara değer verildiğini bildiklerinde bağlılıkları da artar. Bunun için de:
- Çalışanların problem yaşadıklarında yetkililere anlatmakta rahat hissedecekleri, çözüm bulunabileceğine inandıkları bir alan yaratmak,
- Kişisel başarıları fark etmek, takdir etmek ve ödüllendirmek,
- Ayrımcılık, taciz ve mobbing gibi durumlara karşı sıfır tolerans politikası izlemek, eşitlikçi ve kapsayıcı bir iş ortamı yaratmaya önem vermek gibi adımlar atarak iş kültürünüzün herkes için daha güvenli olacağını garantileyebilirsiniz.
3. Adil ve Kapsamlı İmkanlar Sunun
Son olarak da çalışanlara sunduklarınızı tekrar gözden geçirmenizi öneririz. Yeterli miktarda maaş ve tatil günleri, çalışma zamanlarında esneklik, uzaktan çalışma imkanı, eğitim desteği gibi imkanlarla çalışanların şirkette daha iyi hissetmelerine katkıda bulunabilirsiniz.
Sunmanızın önemli olduğu imkanlar arasında tabii ki mental sağlık desteği de yer alıyor. Bütünsel sağlık uygulaması Heltia’yı kullanarak çalışanlarınızın iyi oluşunu destekleyebilir, kurumunuzda sessiz istifayı önlemek için önemli bir adım atabilirsiniz. Demo için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, İş Hayatında Kapı Yok Politikası: Transparan Kurum Kültürü ve Feedback (Geri bildirim) vs. Feedforward (İleri bildirim) içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
Harter, Jim. “Is Quiet Quitting Real?”. Gallup, 2022.
Intuition Software. “What is quiet quitting and how to avoid it”. 2023.
Lipman, Victor. “66% of Employees Would Leave If They Feel Unappreciated.” Forbes, 2017.