Aldatma, maalesef tüm dünyada yaygın olan bir problemdir. Beraberinde birtakım soruları da getirir:
”Ayrılmalı mıyız?”
“Kaybolan güven duygusunu yeniden kazanmak mümkün mü?”
“Toparlanıp yola devam etmek için bir şeyler yapsak bile her şey eskisi gibi olabilir mi?”
Tüm bu süreç çok acı verici olabilir ve bazı durumlarda depresyon, aile içi şiddet, ayrılıklar, boşanma ve hatta cinayet gibi negatif bireysel ve toplumsal sonuçlara yol açabilir.
Bu yazımızda aldatmanın arkasındaki psikolojiyi irdeleyeceğiz, insanların aldatma sebepleri üstünde duracağız.
Aldatma Nedir?
Aldatma ve sadakatsizlik, en basit haliyle, romantik partnere verilen “sadık kalma” sözünün bozulması olarak tanımlanabilir. Bu söz kanun önünde verilen evlilik yemini de olabilir, çift arasında bir ilişkiye başlama üzerine sağlanan bir anlaşma da olabilir.
Peki, bu uzaklaşmaya neden olan nedir? Bir insan neden aldatır?
Aldatma Psikolojisi Nasıldır?
Aldatmanın psikolojisi ve aldatan insan psikolojisi, potansiyel olarak şu şekillerde örneklenebilir:
1. Aldatma, Hayal Kırıklığı için Bir Çıkış Yolu Olarak Düşünülebilir
Bireyler ilişkilerinde hayal kırıklığı yaşadığında ya da bazı problemleri bir türlü çözemediklerinde, aldatma bir kaçış yolu gibi görünebilir.
İlişkilerinin istedikleri gibi ilerlemediği gören, o ilişkide bir gelecek görmekte zorlanan bireyler bu sorunlarla yüzleşme yerine çatışmadan kaçmayı seçebilirler ve bu süreçte de partnerlerini aldatabilirler.
2. Aldatma, Kaybedilmiş Kontrolün veya Umutsuzluğun Sonucu Olabilir
İlişkide taraflardan biri kontrolü kaybettiğini düşünebilir ya da kendiniz umutsuz hissetmeye başlayabilir. Bu süreçte ise partneriyle sorun yaşamamak adına bu duygularını paylaşmaktan kaçınabilir. Bu noktada da kendine göre rahatlık ve güven ortamı aramak için başka bir ilişkiye yönelebilir.
3. Aldatma, İntikam İşlevi Görebilir
Özellikle pasif-agresif kişilik yapısında olan bireyler, aldatmayı bir tür intikam aracı olarak kullanabilirler. Aldatma psikolojisinin altında “göze göz, dişe diş” şeklinde bir eşitleme anlayışı olabilir.
Partneri tarafından aldatıldığını veya farklı şekillerde ihanete uğradığını hisseden taraf, öfkesini çıkarmak için aldatabilir.
4. Aldatma, Kişilik Sorunlarının Belirtisi Olabilir
Düşük benlik saygısı ya da narsisist eğilimleri olan bireyler ilgi arama eğiliminde olabilirler. Bu da onları partnerlerini kendilerine ilgi gösteren başka kişilerle aldatmaya yöneltebilir.
Bu tip bireyler, duygusal ihtiyaçlarını karşılama ve onaylanma arzusu ile bir kişiden diğerine geçebilirler. Kendilerine değer verme duygusundan yoksun olabilir, bu yüzden bu değeri dışarıdan görmeye aç olabilirler. Sürekli bir güvence vererek bir kişiden diğerine dönmeye devam edebilirler.
5. Aldatma Cinsel İhtiyaçların Karşılanması için Kullanılabilecek Bir Çözüm gibi Görünebilir
Partnerin cinsel birlikteliğe ilgi göstermemesi veya cinsel ihtiyaçların uyuşmaması, kişinin bu ihtiyaçları gidermek üzere yeni bir arayışa girmesine zemin oluşturabilir.
Burada tamamen ben merkezli bir yaklaşım hakimdir ve kişi, bir yandan var olan partneri kaybetmekten çekinirken bir yandan da belirli alanlarda kendini başka bir partnerle tatmin etmeye çalışabilir.
6. Aldatma, Güç ve Kontrol Sorunları ile İlgili Olabilir
En yaygın aldatma psikolojisi unsurlarından biri, otorite ve kontrol problemleridir. Bazı insanları bir otorite figürünün altında olmak onları rahatsız edebilir.
Böyle bir insanın partneri daha baskın ve otoriter ise kişi, güç ve kontrol sahibi olma hissini elde etmek ve durumu eşitlemek için aldatmayı seçebilir. Onun için aldatmak, hala güç ve kontrol sahibi olduğunu başkalarına söylemenin asi bir yolu olabilir.
7. Aldatma, Yoğun Stresin Sonucu Olabilir
Bazen bireyler sürdürdükleri romantik ilişkilerinde yeteri kadar saygı görmediklerini ve partnerleri tarafından itilip kakıldıklarını hissedebilirler.
Sağlıklı bir dengeye sahip olmayan ilişkiden ve çatışmadan kaçınmak, bu dengeyi ve saygıyı aramak için başka ilişkilere yönelebilir ve bu durumda kişi aldatmayı seçebilir.
8. Aldatma, Durumsal Faktörlerden Kaynaklanabilir
Kişi tamamen sağlıklı bir ilişki içinde olsa da risk alma davranışından hoşlanıyor ve bunu dengelemekte problem yaşıyor olabilir. Böylece içinde bulunduğu durumda fırsat bulursa aldatmaya yöneliyor olabilir.
9. Aldatma, Sevilmediğini Hissetmenin Neticesi Olabilir
İnsanların birbirlerine karşı sevgilerini nasıl ifade ettiklerini tanımlamak için "sevgi dili" terimini kullanabiliriz. Bazı kişiler güzel cümleler söyleyerek sevgilerini sözlü iletişim aracılığıyla gösterirken, diğerleri kucaklayarak veya öperek fiziksel olarak ifade etmeyi tercih edebilir.
Partnerlerin sevgi dilinin birbirinden farklı olduğu durumlarda, bir taraf sevilmediğini hissedebilir ve bu durum, potansiyel olarak onu daha iyi anlayan birinin şefkatine daha açık hissetmesine neden olabilir.
10. Aldatma, Çözülmemiş Çocukluk Sorunlarının ve Travmaların Bir Sonucu Olabilir
Çözülmemiş çocukluk problemleri, bağlanma sorunları oluşturabilir ve bugünkü ilişkilerimize negatif yansıyabilir. Çocuklukta taciz, ihmal, terk edilme gibi negatif ve travmatik deneyimler tecrübe edildiyse, boşanmış bir ailede veya madde bağımlılığı olan bir evde gelişim süreçleri atlatıldıysa yetişkin yaşta tecrübe edilen ilişkilere duyulan güven ve sadakat de yetersiz olabilir.
Bununla birlikte, sevgi dolu bir ilişkiye sahip olmayı ve karşılıklı sorumlulukları yerine getirmeyi engelleyen temel sorunları ve travmaları çözümlemek için kendi ruh sağlığımıza ve yaşadığımız ilişkilere karşı bir yükümlülüğümüz var.
Peki, Aldatılan İnsanın Psikolojisi Hakkında Neler Söyleyebiliriz?
Sebebi ne olursa olsun, bir başkasının gerçeklik duygusuna zarar vermek ahlak dışı bir durum. Bazen partnerinizden onu üzeceğini düşündüğünüz küçük şeyleri saklayabilirsiniz ama o bile karşınızdaki adına karar vermek ve onun gerçeklik duygusunu zedelemek anlamına gelir.
Aldatma ve bu süreçte söylenen yalanlar, manipülasyonlar ise karşıdaki kişinin kendi akıl sağlığını sorgulamasına yol açabilir. Tabii ki bir ilişki içerisindeyken istemeden bile olsa partnerinizden başka birine karşı yoğun duygular hissedebilir, başkasının cazibesine kapılabilirsiniz. Burada önemli olan bu durumu fark ettiğiniz andan itibaren attığınız adımlar ve verdiğiniz kararlar. Aldatmayı tercih etmektense gerçekleri konuşmak bu noktada iyi bir karar olabilir. Dürüst davranarak sizi ve karşınızdakini yaralasa bile gerçeği partnerinizle paylaşabilirsiniz.
İdeal bir ilişkinin temellerini;
- Güven
- Karşılıklı sevgi ve saygı
- Açık ve dürüst iletişim
- Kişisel özgürlüklerin, sınırların korunması gibi faktörler oluşturur.
Ancak gerçek özgürlük, seçim yapabilmek demektir. Ve bu sadece kiminle olduğumuzu seçmeyi değil, o kişiye nasıl davranacağımıza özgür irademizle karar vermeyi de içerir.
Her gün partnerinize karşı dürüst olmayı seçmeniz, birlikteliğinizi gerçek tutan şeydir. Ve partnerinizle birlikteliği her gün özgür iradenizle seçmeniz, birlikteliğinizi kalıcı kılan en önemli özelliktir.
Sadakatsizlik ile ilgili ilişki problemleriyle baş etmek, mental sağlığınızı oldukça kötü etkileyebilir. Heltia aracılığıyla online terapiye başvurabilir, ilişki problemleriniz dahil her konuda ruh sağlığı desteği alabilirsiniz.
Bu içeriği faydalı bulduysanız “Aşkın Anatomisi: Kime, Neden Aşık Oluruz?” ve “Bağlanma Stilleri Nelerdir, İlişkilere Nasıl Yansır?” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
Aile, T. C. (2021). Türkiye aile yapısı araştırması tespitler, öneriler (TAYA). 2013.
Haselton, M. G., Buss, D. M., Oubaid, V., & Angleitner, A. (2005). Sex, lies, and strategic interference: The psychology of deception between the sexes. Personality and Social Psychology Bulletin, 31(1), 3-23.
Miller, B. (2013). On the analysis of cheating. Journal of Analytical Psychology, 58(4), 530-546.