Herhangi bir ilişkide çatışma ile karşı karşıya kalmamak neredeyse imkansız. Farklı bireyler birbiriyle etkileşimde olduğunda anlaşmazlık yaşanması oldukça doğal. Neticede herkesin düşünceleri, inançları, bakış açısı ve hayatı yaşama şekli birbirinden farklı olabilir.
Bu yazımızda çatışmayı ve iletişimde çatışma türlerini açıklayacağız, ilişkide çatışma yönetimi için alabileceğiniz aksiyonlardan bahsedeceğiz.
İlişkilerde Çatışma Ne Demek?
Psikolojide çatışma; ikili veya daha kalabalık ilişkilerde ortaya çıkan fikir ayrılıkları, anlaşmazlıklar ve tartışmaların tamamı olarak tanımlanabilir.
Bu çatışmalar farklı şekillerde ve farklı sebeplerden oluşabilir, sağlıklı bir şekilde çözülmediği sürece ilişkilerde birçok soruna yol açabilir.
Çiftler Arası Yaşanan Çatışmaların En Yaygın Sebepleri Nelerdir?
İletişimde çatışma türleri arasında:
- Kişilik, inanç, fikir, değer vs. farklılıkları,
- İletişim eksikliği,
- Güç mücadelesi ve rekabet,
- Çıkar çatışmaları,
- Beklenti ve hayallerin uyuşmaması,
- Başka problemlerden doğan gerginlikler,
- İletişim tarzlarındaki beklentiler,
- Çevresel faktörler gibi farklı parametrelerden doğan çatışmaları sayabiliriz.
Her ilişkinin doğası farklıdır ve fikir uyuşmazlıkları her insan arasında zaman zaman meydana gelir. İşte bu nedenle anlaşmazlıklar, çatışmalar her ilişkide görülür. Burada önemli olan bunlarla nasıl başa çıkıldığıdır.
Sağlıksız bir iletişim sebebiyle çözülemeyen çatışmalar, anlaşmazlığın altında sorunun olduğundan çok daha büyük bir boyuta taşınmasına yol açabilir. Buna karşın, doğru yönetilen bir çatışma ilişkinin gelişmesine ve evrimleşmesine katkı sağlayabilir.
Peki, ilişkilerde çatışma yönetimi nasıl gerçekleştirilebilir?
1. “Soruna Karşı Biz” Düşüncesini Benimseyin
İlişkide çatışma yönetimi stratejileri arasında belki de en faydalı olanı, diğer kişiyle aynı tarafta olduğunuz mentalitesini benimsemektir.
“Bana karşı o” yerine “bize karşı problem” düşüncesini kabullendiğiniz zaman, çatışmalarda daha sakin ve çözüm odaklı iletişim kurabilecek hale gelirsiniz.
2. Aktif Dinlemeyi Öğrenin
Eğer bir çatışmayı sağlıklı bir şekilde sürdürmeyi öğrenmek istiyorsanız, mutlaka dinleme konusunda kendinizi geliştirmelisiniz.
Tabii burada “dinlemek” derken gerçekten karşı tarafın söylediklerini özümsemekten bahsediyoruz. Basitçe duymak ile dinlemenin aynı şeyler olmadığını anlamak, bizim olduğu kadar karşımızdakinin de bir söz hakkı olduğunu unutmamak çok önemli.
Ayrıca karşınızdakinin duyulduğunu ve anlaşıldığını hissetmesine yardımcı olmak, çatışmayı yönetmeyi konusunda size yardımcı olabilir. Sonuçta herkes söylediklerine kulak verilmesini, saygı duyulmasını ister. Bunu hissettirmek, çatışmayı çözmeye dair duyduğunuz isteğin de bi kanıtı olabilir.
3. Kendinizi İfade Etmeyi Öğrenin
İkili iletişimlerde dinlemenin diğer tarafı da konuşmak. Duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı net bir şekilde iletmek oldukça önemli, ama bunu nasıl yaptığınız da aynı derecede önem taşıyor.
İlişkide çatışma yönetimi stratejileri arasında belki de en önemli olanı, zihninizden geçenleri anlatırken ben merkezli olmamak,karşı tarafın ihtiyaçlarını göz önüne almak gibi noktalara dikkat etmek.
Zihninizden geçenleri aktarırken yangına körükle gitmeniz, tartışmayı sadece daha da büyütecektir. Bu noktada hatırlanmanız gereken en önemli şey, aklınızdan geçenleri agresif olmadan veya karşınızdakini savunmaya geçirmeden açık ve iddialı bir şekilde dile getirmek olmalı.
4. Gerektiğinde Sessiz Kalmayı Tercih Edin
Sırf karşınızdakinin haksız olduğunu kanıtlamak amacıyla bir çatışmaya girmek, sonunda ne size ne ilişkinize herhangi bir fayda sunmayacak. Bu gibi davranışlarda bulunmamaya özen göstermelisiniz.
Eğer böyle bir durumu açıkça dile getirmek istiyorsanız ortalık sakinleştiğinde partnerinizle, sevdiklerinizle paylaşabilirsiniz. Bazen insanlar kendi içlerinde bile haksız olduklarını bilmelerine rağmen bunu sesli bir şekilde dile getirmek istemezler. Böyle zamanları fark ederek minik bir ara vermek ve ne zaman böyle durumlardan konuşabileceğinizin farkında olmak faydalı olabilir.
5. Karşılıklı Bir Saygı Ortamı Yaratın
Anlaşmazlıkları çözmek ve sağlıklı bir çatışma çözümüne ulaşmak için saygı çerçevesinde ilerleyebilmek çok önemli. Tartışmanızın boyutu ne olursa olsun, karşınızdaki bireyin duyguları olduğunu unutmamalı ve kendinize yapılmasını istemediğiniz hiçbir davranışı, tutumu karşı tarafa yansıtmamaya özen göstermelisiniz.
Örneğin:
- Hakaret etmek
- Küfürlü konuşmak
- Eski hataları karşınızdakinin yüzüne vurmak
- Bağırmak ya da ses yükseltmek
- Doğrudan ya da dolaylı şekilde şiddet davranışı sergilemek, sağlıklı bir çatışmada yeri olmayan durumlardır.
Bunun yerine ben dili kullanmak, karşınızdakinin hislerini gözetmek, probleme sakin ve yapıcı yaklaşmak oldukça önemlidir.
6. Empati Kurmayı İhmal Etmeyin
Örneğin karşınızdakinin çatışmadan bunaldığını hissettiğinizde, kendinizi onun yerine koyarak bir saniye için duraklamayı deneyebilirsiniz. Bu bir yarış değil: Kazanan, kaybeden yok. Bir an durmak, geri adım atmak ya da alttan almak sizi güçsüz yapmaz.
Her iki tarafın da tartışma durumunda bunalması, üzülmesi, hatta sinirlenmesi oldukça doğal hisler. Partnerinizin ya da karşınızdaki kişinin çatışmadan yorulduğunu gördüğünüzde ona, kendisini güvende hissetmesi için neler yapabileceğinizi sorabilir, bu tartışmaya daha sonra devam etmeyi önerebilirsiniz.
7. Koruyucu Davranışların Farkına Varın
Çatışma ortamında herkes farkında olarak ya da olmayarak kendini koruma altına almak ister.
Böyle bir durumda bireyler:
- Konuşma sırasında kapanma
- Savunmaya geçme
- Duygusal mesafe koyma
- Yıkıcı eleştirilerde bulunma
- Hor görme ve küçümseme gibi davranışlar sergileyebilir.
Bu gibi zamanlarda çatışmayı sağlıklı bir şekilde sürdürmek pek mümkün olmayabilir. Bir ara vermeyi, hem kendinizi hem karşınızdakini dinlenmeye davet etmeyi deneyebilirsiniz.
8. Açık İletişime Uygun Bir Ortam Yaratın
Sağlıklı bir ilişkide, taraflar birbiriyle onları rahatsız eden tüm konular hakkında rahatlıkla konuşabilir olmalıdır. Sadece ilişkideki sorunlarını değil, aynı zamanda olumlu şeylerden de bahsetmek önemlidir.
Günü paylaşmayı alışkanlık haline getirmek, farklı düşündüğünüz konuları gündelik bir dille masaya yatırmak hem iletişim hem çatışma yönetimi becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir.
9. Problemin Kaynağına İnin
Karşınızdaki birey küçük şeyleri dert ediyor gibi görünüyorsa, elinizde daha büyük bir sorun olup olmadığını değerlendirmek için bir dakikanızı ayırın. Problem aslında gözüktüğünden daha derin bir şey olabilir. Örneğin bazen partnerinizle tartıştığınızda bunun nedeni, birinin ihtiyaçlarının karşılanmamasıdır.
Olayları karşınızdaki bireyin bakış açısından değerlendirmeye çalışın. Belki de hafta sonu arkadaşlarınızla buluşmanıza tepki göstermesinin sebebi sadece biraz özel ilgi istemesidir?
10. Dengenizi Bulun
Uzlaşmak, çatışmaları çözmenin önemli bir yoludur ve bir orta yol bulmak düşündüğünüzden çok daha kolay olabilir. Yeter ki birbirinizin ihtiyaçlarına kulak verin ve açık fikirli olun.
İlişki içerisinde bireylerin kendi aralarında bir denge kurabilmeleri çok önemlidir. İkiniz de ilişkinin yürümesini önemsiyorsanız, ilişkiniz için büyük fedakarlıklar yapıyormuş gibi hissetmeden bazı şeyler üzerinde anlaşmaya varmaya çalışabilirsiniz.
11. Sınırlarınızı Koruyun
Bir çatışmada her zaman alttan alan ve konuyu kapatan taraf olmak, o çatışmayı yönetmek anlamına gelmez. Kendi sınırlarınızı belirlemeyi ve bu sınırlar aşıldığında tepki vermeyi ihmal etmemelisiniz.
Tabii ki de bazen ilişkilerde, tartışma sırasında fedakarlık yapmak gerekir, ama bunların sizde bıraktığı izler uzun vadede yaşamınızı olumsuz etkilerse o çatışma aslında yönetilememiş demektir.
12. Sorunun Çözülebilir Olup Olmadığını Tespit Edin
Bazen tartışmaların boyutu farklı bir noktaya taşınabilir. Günlük bir sorunun ya da o an içerisinde bulunan ilişki durumunun dışında, ciddi anlamda yaşamı etkileyen bir konu ortaya gelebilir. Böyle zamanlarda tartıştığınız şeyin bir çözümü olup olmadığını tartmanız faydalı olabilir.
Şu örneği ele alalım: Partneriniz çocuk sahibi olmak istiyor, siz ise çocuk istemediğiniz konusunda çok kararlısınız. Böyle bir durumda o çatışma bir ikna etme çabasına dönebilir. Tabii ki bunda tamamen yanlış olan bir durum yok. Ama bunun farkına varmak ve uyumlu hedeflere, hayallere, değerlere doğru ilerleyebilmenin her zaman mümkün olamayacağını fark etmek de çok önemli.
13. Sizi Çatışmaya Sokan Duygularınızı Keşfedin
Duygular zaten açıkça yaşanıyormuş gibi görünebilir, ama bazen ana duygu bir başkasının arkasına saklanabilir. Örneğin, bazen hayal kırıklığı yaşamamıza rağmen bu durumu öfke ile karıştırabiliriz. Duygularınızı keşfetmek, çatışmayı ortaya çıkaran durumları anlayabilmek açısından çok önemli.
Günlük tutmak ve öz farkındalık çalışmaları yapmak gibi, kendi duygularınız, düşünceleriniz ve beklentilerinizle iletişim kurmak için duygu düzenleme becerilerini geliştirmek faydalı olabilir.
Bunun bir adım daha ilerisi: Duygularınızın daha iyi farkına varmak, romantik ilişkilerinizdeki çatışmalar dahil her türlü konuda destek almak için Heltia uzmanlarıyla görüşebilirsiniz, online terapi yardımıyla ilişkilerinizi ve kendi mental sağlığınızı geliştirebilirsiniz.
Bu içeriği faydalı bulduysanız “İlişkide Sınır Koymak” ve “İlişki Stresi: İlişki ve Stres Birbirini Nasıl Etkiler?” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.