Endorfinler, iyi hissetmemizi sağlayan kimyasallardır. Mutlu olmamızı sağlayan, yaraların iyileşmesinde etkin rol oynayan endorfin sağlıklı vücuda ve güçlü bağışıklık sistemine sahip olmanın koşullarından biri. Üstelik bu nörokimyasalın artması oldukça kolay. Güldüğünüz ya da çikolata tükettiğiniz keyifli anlarda zihninizin endorfin salgılamasını sağlayabilirsiniz.
Bu yazıda endorfin hormonu nedir, endorfin nasıl salgılanır, ne işe yarar gibi sorulara cevap vereceğiz.
Endorfin Nedir?
"Endorfin ne demek?" sorusunun yanıtı pek çok kişi tarafından merak edilir. Terim olarak endorfin; "endojen" (icsel) ve ağrı kesici bir opiyat olan “morfin” kelimelerinin birleşiminden oluşur. Bu molekül, kişinin ruh hâlini yükselten vücuttaki doğal ağrı kesicilerdir.
Peki vücutta doğal olarak bulunan endorfin nereden salınır? Endorfin, vücudun stres altında kaldığı ve ağrı hissettiği durumlarda beyinde üretilir ve salgılanır. Endorfinlerin birincil üreticileri hipotalamus ve hipofiz bezleri olsa da enforfinler vücudun farklı bölgelerinden de gelebilir.
Doğal mutluluk hormonu olarak adlandırılan endorfin, serotonin ile sık sık karıştırılır. Seratonin ve endorfin sizin mutlu hissetmenizi sağlayan kimyasallar olsa da vücuttaki işlevleri birbirinden farklıdır. Peki, serotonin ve endorfin arasındaki fark nedir?
Endorfin stres ve ağrı hissini gidermede etkiliyken seratonin, ruh hâlinizin iyi bir seviyede olmasını sağlar. Serotonin, vücudun ruh hâlini dengeleyen doğal bir uyarıcıdır. Kaygıyı düzenlemesi, yaraları iyileştirme etkisi ile vücudu etkiler. "Mutluluk hormonu serotonin mi, endorfin mi?" sorusunun cevap olarak her ikisi de gösterilir.
Endorfin Ne İşe Yarar?
Endorfin, vücudun hayatta kalmasına yardımcı olmak için salgılanır. Bu sayede acı verici ve zorlu durumlarda dahi vücut çalışmaya devam edebilir. "Endorfin ne işe yarar?" sorusunun cevabı pek çok fayda ile açıklanır. Bunlar:
- Kişinin ruh hâlini iyileştirir,
- İştahı düzenler,
- Vücuttaki inflamasyonu hafifletir,
- Bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur,
- Kaygı, depresyon ve stres semptomlarını azaltıcı etki gösterir,
- Benlik saygısını artırır,
- Hafızaya ve bilişsel işleve destek olur,
- Zevk artışı sağlar,
- Ağrı ve rahatsızlık hissini azaltır,
- Doğum sırasında oksitosinle birlikte salgilanarak agri etkisini azaltir.
Endorfin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Endorfin dopamin salgılanmasına etki eder. Vücut seviyelerindeki eksikliği dopamin salınımına etki ederek ruh hâlinizi olumsuz yönde etkiler. Vücudunuzun yeterli düzeyde endorfin üretmemesi bazı sağlık problemlerine yol açabilir. Endorfin eksikliğinde şu belirtiler ortaya çıkabilir:
- Anksiyete ve depresyon,
- Vücutta kronik ağrılara neden olan fibromiyalji,
- Kişinin kendine zarar verme eğilimi göstermesi,
- Egzersiz gibi çeşitli aktivitelere karşı gelişen bağımlılık,
- Dürtüsel eylemlerde artış,
- Uyku problemleri.
Uyku problemlerinizin kaynağını öğrenmek ve detaylı bilgi almak isterseniz “İnsomnia Nedir: Sebepleri ve Belirtileri ile Uykusuzluk Hastalığı” içeriğimize de göz atabilirsiniz.
Endorfin Nasıl Artırılır?
Vücut için son derece önemli işlevlere sahip olduğundan "Endorfin nasıl artar?" diye merak ediyor olabilirsiniz. Endorfini artıran çeşitli durumlar vardır:
1. Egzersiz
Orta yoğunlukta yapılan egzersizler; depresyon etkilerini azaltması, ruh hâlinde iyileşme sağlaması ile bilinir. Haftada 3 kez 45 dakika yürüyüş yapmak doğal endorfin salınımı ile antidepresan etkisi gösterir. Orta yoğunluk seviyesinde yapılan egzersizlere örnek olarak bisiklet sürmek, tempolu yürüyüş yapmak, bahçe işleriyle meşgul olmak olarak gösterilebilir. Egzersiz yolu ile "Endorfin salınımı nasıl artar?" diye düşünüyorsanız yüzebilir, dans edebilir, doğa yürüyüşleri planlayabilirsiniz.
2. Müzik
Eğlencenin ötesine geçerek ruh sağlığınızı destekleyen müzik, kişide ağrı eşiğini artırmayı sağlayan endorfini salgılar. Terapilerde de etkili bir yöntem olarak kullanılabilen müzik aynı zamanda dopamin salgılanmasında uyarıcı görevindedir. Gün içerisinde hareketli müzikler dinlemek kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olur.
3. Gülmek
Gülmek, güçlü bir endorfin uyarıcısıdır. "Endorfin ne zaman artar?" diye düşünenler için kahkaha güçlü bir uyarıcıdır. Bağışıklık sistemini destekleyen kahkaha atmak kan basıncının düşmesini sağlayarak daha iyi hissetmenize yardımcı olur. Aynı zamanda dopamin ve seratonin serbest kalmasında etkilidir. Bu hormonlar kaygı ve depresyon semptomlarını azaltıcı etki oluşturur.
4. Çikolata
Lezzetli yiyeceklerin insanlara verdiği keyif hormon düzeyindeki artışla açıklanır. Kakao oranının yüksek olduğu bitter çikolata tüketimi dopamin ve mutluluk hormonu olarak bilinen endorfinin salgılanmasını artırır. Endorfin içeren besinler beyinde yarattığı etki ile kişiye kendini iyi hissettirir. Endorfin çikolata ilişkisi bu bakımdan örnek teşkil eder.
5. Akupunktur
Çin geleneksel tıbbında yüzyıllardır kullanılan akupunktur, ağrı ve rahatsızlıklarda etkili bir tedavi yöntemidir. Merkezî sinir sistemini uyarması için deriye uygulanan küçük iğneler endorfin salınımında etkili olabilir.
6. Cinsellik
Aktif cinsel yaşam; serotonin, dopamin, oksitosin, endorfin salınımında uyarıcı etkiye sahiptir.
7. Meditasyon
Kişinin farkındalık kazanmasını sağlayan meditasyon, benlik saygısının artmasında etkili bir yöntem olabilir. Düzenli meditasyon yapan kişilerin yüksek ağrı eşiğine sahip olması, endorfinin oluşturduğu etkiyle ilişkilendirilebilir.
8. Baharatlı Yiyecekler
Tüketildikleri anda endorfin seviyelerinde ani bir artışa neden olan baharatlı yiyecekler, besinin yakıcı hissine karşı gösterdiği tepki olarak gösterilir.
Hem diyetisyen hem psikologlarla online görüşmeler yaparak hormon dengelerini sağlayacak bir beslenme ve stres yönetimi programına başlamak için Heltia uygulamasını kullanabilir, online diyetisyen görüşmeleri yaparak fiziksel sağlığınızı geliştirebilirsiniz.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “Oksitosin Nedir, Nasıl Artar?” ve “Dopamin Bağımlılığı Nedir, Nasıl Anlaşılır?” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.