Partner şiddeti, şiddete uğrayan kişinin geçmişte ya da halen süren romantik partneri tarafından uygulanması sebebiyle mağdur kişi adına fiziksel olabileceği kadar psikolojik açıdan da son derece yıkıcıdır.
- Sevgi ve güvenlik hissi üzerine kurulması beklenen romantik ilişkinin bir tür tehdit, tehlike ve korku kaynağına dönüşmesi kişinin psikolojik iyilik halini temelden sarsar.
- Partner şiddetine maruz kalmak kişinin benlik saygısını ve psikososyal sağlığını önemli bir seviyede tehdit etmesinin yanı sıra, sıklıkla depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu, somatizasyon, madde kullanımında ve intihar eğiliminde artışa neden olabilir. (Ellsberg vd. 2008; Lagdon vd., 2014). Partner şiddetine maruziyetin sıklığı ve kapsamı bu semptomların ortaya çıkışında ve şiddetinde etkendir.
- Partner şiddetinin fiziksel sonuçları arasında fiziksel yaralanmaların yanı sıra kronik ağrı, mide-bağırsak sistemine ilişkin rahatsızlıklar, cinsel yolla bulaşan rahatsızlıklar ve vajinal enfeksiyonlar yer alır. (Dillon vd. 2013).
- Ayrıca, partner şiddeti ne yazık ki hamilelik sürecinde de oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Bundan hareketle, hamilelik sırasında partner şiddetine maruz kalan kadınların, partner şiddeti deneyimlememiş anne adaylarına göre üç kat fazla erken veya düşük doğum ağırlığında bebek doğurma olasılıklarının olması önemli bir fiziksel etkinin altını çizmektedir (Berhanie et al. 2019).
Flört Şiddetinin Olduğu İlişkiler Nasıl İyileştirilebilir?
Çift terapisi bir çözüm olabilir ancak bu noktada karakterolojik ve durumsal partner şiddetinin ayrımına varmak önemli. Bunun sebebi, karakterolojik şiddetin söz konusu olduğu durumlarda çift terapisinin işlevsiz olması hatta şiddet riskini artırabilmesidir.
1. Karakterolojik Flört Şiddeti için Neler Yapılabilir?
Karakterolojik partner şiddetinde partnerlerin ilişki içerisindeki güç dengesi asimetriktir; fail ve mağdur ayrımı rahatlıkla yapılabilir. Uygulanan şiddet, partneri kontrol etme, korkutma ve domine etme amacı güder.
- Karakterolojik şiddet söz konusu olduğunda mağdurun, kendisine şiddet uygulayan partnerinin davranışını değiştirmeye yönelik yapabileceği hiçbir şey yoktur. Üstelik fail genellikle hiç vicdan azabı ya da pişmanlık göstermez ve partnerini suçlayarak uyguladığı şiddeti ve kendini aklamaya çalışır.
- Mağdur, faile karşı süregiden bir korku duygusu içerisindedir ve bu tür şiddette ciddi yaralanmalar söz konusu olabilir. Şu anda karakterolojik şiddet için başarılı bir terapi ya da tedavi seçeneği yoktur, çünkü karakterolojik şiddet kişinin içinde bulunduğu ilişki ile ilgili değil, şiddet uygulayan kişi ile ilgilidir.
Çift terapisi karakterolojik şiddete maruz kalan kişiyi şiddet tehlikesinden koruyamaz. Romantik ilişkisinde partnerini istismar eden ve şiddet uygulayan bir partner için davranış değiştirme programları, psikiyatrik müdahale ya da bireysel terapi daha uygun olabilir.
2. Durumsal Flört Şiddeti için Neler Yapılabilir?
Durumsal şiddet ise genellikle partnerler arası çatışmanın kontrolden çıktığı anlarda meydana gelmektedir. Şiddet davranışı genellikle karşılıklı olarak gerçekleşir ve net bir fail ya da mağdur ayrımı yapılamaz.
- Karakterolojik şiddetin aksine partneri kontrol etme veya partner üzerinde hakimiyet kurma amacı içermez. Bu şiddet türünde yaralanma ya hiç olmaz ya da oldukça küçük çaplı olur; şiddete uğramış partnerde herhangi bir kanama ya da kırılmış bir kemik olmaz.
- Durumsal şiddet sonrasında çoğunlukla partnerler utanç ve pişmanlık bildirmekte, yaptıklarının sorumluluğunu kabul etmektedirler. Partnerler birbirlerine karşı korku duymazlar. Ayrıca, durumsal şiddet çoğunlukla karakterolojik şiddete dönüşmez.
3. Flört Şiddetinde Çift Terapisinin Etkisi
Aile içi şiddetin %80'inin durumsal, %20'sinin karakterolojik şiddet olduğu düşünüldüğünde çift terapisinin pek çok çift için faydalı olacağı söylenebilir (Babcock vd. 1993).
- Çift terapisi kapsamında durumsal partner şiddeti yaşayan çiftler ile çalışıldığında öncelikli hedef mevcut şiddet ile çalışmak ve onu ivedilikle ortadan kaldırmaktır. Bunun için terapist bir “şiddetsizlik” kontratı hazırlayıp partnerlerin bu kontratı onaylamasını talep edebilir.
- Sonrasında durumsal şiddetin önüne geçmek adına partnerlere çatışma çözme ve iletişim kurma becerileri, yakınlık kurma ve bunu korumaya dair beceriler ve tartışma sırasında oluşan fizyolojik gerilimi azaltmaya yönelik beceriler öğretilebilir.
Partner Şiddetine Maruz Kalan Bireyler için Psikolojik Desteğin Önemi
Partner şiddeti mağdurlarının güvenliği sağlandıktan sonra verilen psikolojik destek genellikle travmatik deneyimleri ve bu deneyimlere bağlı olarak gelişen failin idealize edilmesi, kişinin kendini suçlaması gibi işlevsiz ve gerçekçi olmayan inançları hedef alacaktır.
Travma odaklı Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR Terapisi, odağına travmayı almaları sebebiyle partner şiddeti mağdurlarında öncül role sahip terapi ekolleridir. Dünya Sağlık Örgütü de partner şiddetine maruz kalmış kişilerle çalışırken bu iki ekol çerçevesinde sağlanan psikolojik desteğin etkili olacağını bildirmiştir (WHO, 2013). Bu alanda yapılan araştırmalar partner şiddeti mağdurlarında EMDR seanslarından sonra depresyon, anksiyete ve travma sonrası stres bozukluğu semptomlarının istatistiksel açıdan anlamlı bir iyileşme gösterdiğini ve faili idealize etme gibi işlevsiz eğilimlerin azaldığını saptamıştır (Schwarz vd., 2021; Mosquera & Knipe, 2017).
Böylelikle partner şiddetine maruz kalmış kişi travmatik deneyimlere karşı duyarsızlaşacak, travmatik deneyimlerin yarattığı olumsuz duygu ve düşüncelerin etkisi azalacak, geçmiş olaylara ve ilişkinin mevcut doğasına ilişkin daha gerçekçi ve sağlıklı bir algı geliştirebilecektir.
Bu içeriği faydalı bulduysanız, Klinik Psikolog Hilal Sena Balandı’nın diğer yazıları olan “Flört Şiddeti Nedir?” ve “Flört Şiddetine Maruz Kalmak Bireyleri Nasıl Etkiler?” başlıklı makaleleri de inceleyebilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.
Kaynaklar:
Berhanie, E., Gebregziabher, D., Berihu, H., Gerezgiher, A., & Kidane, G. (2019). Intimate partner violence during pregnancy and adverse birth outcomes: a case-control study. Reproductive health, 16(1), 1-9.
Dillon, G., Hussain, R., Loxton, D., & Rahman, S. (2013). Mental and physical health and intimate partner violence against women: A review of the literature. International journal of family medicine, 2013.
Ellsberg, M., Jansen, H. A., Heise, L., Watts, C. H., & Garcia-Moreno, C. (2008). Intimate partner violence and women's physical and mental health in the WHO multi-country study on women's health and domestic violence: an observational study. The lancet, 371(9619), 1165-1172.
Babcock, J. C., Waltz, J., Jacobson, N. S., & Gottman, J. M. (1993). Power and violence: the relation between communication patterns, power discrepancies, and domestic violence. Journal of consulting and clinical psychology, 61(1), 40.
Lagdon, S., Armour, C., & Stringer, M. (2014). Adult experience of mental health outcomes as a result of intimate partner violence victimisation: a systematic review. European journal of psychotraumatology, 5(1).
Mosquera, D., & Knipe, J. (2017). Idealization and maladaptive positive emotion: EMDR therapy for women who are ambivalent about leaving an abusive partner. Journal of EMDR Practice and Research, 11(1), 54-66.
Schwarz, J. E., Baber, D., Giantisco, E., & Isaacson, B. (2021). EMDR for Survivors of Sexual and Intimate Partner Violence at a Nonprofit Counseling Agency. Journal of EMDR Practice and Research, 15(4), 202-217.
World Health Organization. (2013). Responding to intimate partner violence and sexual violence against women: WHO clinical and policy guidelines.