Neredeyse karar vermeden geçirdiğimiz bir an bile yok. Her gün "Kitap okusam mı, okumasam mı?", "Bugün işe giderken hangi kıyafeti giysem?" gibi birçok karar veriyoruz. Tabii, bu kararları vermek her zaman kolay olmayabiliyor. Kararsızlık çok olağan bir durum olsa da bunu sık sık yaşamak bireylerin yaşamını olumsuz etkileyebiliyor.
Karar verme, seçenekler arasında tercih yapmayı ifade eden bir kavram. Yapılan tercihin doğru olup olmadığı endişesi ve konuyla ilgili yeterli bilgiye sahip olmama gibi birçok etmen kararsızlık yaşamaya neden olabiliyor. Bu süreçte karar verme tekniklerini kullanmak, yaşadığınız olumsuz durumdan sizi kurtarabilir.
Gelin, bir şeye karar vermek için uygulayabileceğiniz bazı karar verme tekniklerini birlikte inceleyelim:
1. Sizin İçin Öncelikli Olan Konuları Belirleyin
"Karar vermek için ne yapmalı?" sorusuna bir cevap arıyorsanız ilk adım, önceliklerinizi belirlemek olmalı. Vereceğiniz kararın merkezinde bir nesne ya da insan olabilir, fark etmez. Bunun sizin için neden ve ne kadar önemli olduğunu belirleyin.
Örneğin çok sevdiğiniz bir filme bilet aldınız. Filme gitmek için hazırlandınız ama bir telefon alıyorsunuz. Telefonda çok sevdiğiniz bir arkadaşınızın acil desteğe ihtiyaç duyduğunu öğreniyorsunuz. Filme mi gitmelisiniz, arkadaşınıza yardım mı etmelisiniz? İşte burada öncelikleriniz, karar verme noktasında belirleyici olabilir.
2. Seçeneklerinizi Değerlendirin
Karar verme teknikleri arasında, karşınıza çıkan seçenekleri değerlendirmek de önemlidir. Çünkü bazen birçok seçenek arasında seçim yapmaya çalışmak, önceliklendirme yapmadan mümkün olmayabilir.
Burada şunu da belirtmek gerekir ki, çok fazla alternatifin olması kafanızın karışmasına yol açabilir. Bu nedenle tüm alternatiflerin artıları ve eksilerini belirleyebilir, onları bir kâğıda yazabilirsiniz. Seçeneklerin avantaj ve dezavantajlarını bir arada görmek, karar verme sürecinizi kolaylaştırabilir. Dezavantajlı opsiyonları eleyerek elinizde kalan seçenekler arasında bir değerlendirme yapabilirsiniz.
3. Farklı Bakış Açıları Geliştirin
İki seçenek arasında “sıkıştığınızı” hissetmek, sizi seçim yapmaktan kaçınmaya veya düşünmeden seçim yapmaya itebilir. Oysaki böyle bir durumda karşı karşıya kaldığınız olayı farklı açılardan değerlendirmeniz faydalı olabilir.
Örneğin iş yerinizde yöneticinizle bir problem yaşadınız ve istifa edip etmeme konusunda kararsızsınız. Haklı olduğunuza inanıyor ve yöneticinizle çalışmaya devam etmek istemiyorsunuz. Ancak bu seçenek işsiz kalmanıza, belki uzun bir süre iş bulamamanıza neden olabilir. Bu durumda, şu gibi alternatifleri düşünebilirsiniz:
- Gerçekten iki seçeneğiniz mi var? Yaşadığınız sorunla ilgili yöneticinizle konuşabilir, nasıl hissettiğinizi paylaşabilirsiniz. Bu açık iletişim şekli aranızda gerginliğe neden olan konuyu çözmenizi sağlayabilir.
- Eğer yaşadığınız problem mobbing veya şiddet gibi ciddi bir durumsa, direkt olarak İK ile iletişime geçebilir veya yasal yollara da başvurabilirsiniz.
- Sorunu çözemezseniz rotasyon talep edebilirsiniz. Farklı bir departmanda çalışmak belki de kariyerinizde daha hızlı ilerlemenizi sağlayabilir.
- Eğer varsa çalıştığınız şirketin başka bir şubesine tayin de isteyebilirsiniz. Böylece hem severek yaptığınız işe devam edebilir hem işsiz kalma ihtimalinin yarattığı stresten kurtulabilirsiniz.
İşte böyle durumlarda olaya farklı pencerelerden bakmak, etkili karar vermek konusunda size yardımcı olabilir.
4. Duygularınızı Değerlendirin ve Kontrol Altına Alın
Bazı durumlarda duygular çok baskın olabilir ve karar verme sürecini olumsuz etkileyebilir, mantığınızın önüne geçebilir. Doğru karar vermek için nasıl hissettiğinizi kontrol etmeniz gerekebilir.
Seçenekleri eledikten sonra elinizde kalanlar üzerinden bir değerlendirme yapabilirsiniz. İşte bu noktada vereceğiniz kararın içinize sinip sinmediğini kontrol etmeniz faydalı olacaktır. Duygularınızla düşüncelerinizi ortak bir paydada buluşturabilirseniz, sizi mutlu edecek doğru bir karar verebilirsiniz.
5. Kararlarınızı Değiştirmekten Çekinmeyin
Karar aldıktan sonra o karara sıkı sıkıya bağlı kalmak gibi bir koşul olmadığını hatırlamak önemlidir.
Karar verme tekniklerini uygulayarak sizin için nelerin öncelikli olduğunu belirlediniz. Karşınıza çıkan alternatifleri değerlendirdiniz ve en nihayetinde birinde karar kıldınız. Verdiğiniz karar gerçekten doğru mu? Bundan emin olmak için kararlarınız üzerine tekrar düşünebilirsiniz.
Verdiğiniz kararı uygulamaya geçme sürecinde belirlediğiniz hedefi unutmak, daha kolay bir seçeneğe yönelmek ya da sizi hedeften uzaklaştıracak yollara sapmak son derece olağan. Böyle durumlarda aldığınız kararları gözden geçirebilir, sizin adınıza en verimli olana ulaşmak için geri dönüşler yapabilirsiniz.
6. Profesyonel Yardım Alın
Hayatınız boyunca her gün karşınıza karar vermenizi gerektiren çeşitli olaylar çıkar. Ancak karar vermede çok ve sık sık zorlanıyor, bu durumun yaşamınızı olumsuz etkilediğini düşünüyor, karar verme meditasyonu gibi teknikleri deneseniz de kararsızlığın üstesinden tek başınıza gelemiyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz. Heltia uygulaması üzerinden alanında uzman kişisel sağlık danışmanınızı seçebilir ve karar verme becerilerinizi geliştirmek adına profesyonel yardım alabilirsiniz.
Eğer bu içerik ilginizi çektiyse, "Yeni Yıl Kararları Almak ve Gerçekleştirmek" ve "Birbirinden Değişik Hediye Fikirleri" yazılarımıza da göz atabilirsiniz.