Zaman zaman da olsa kendimizi net bir şekilde ifade etmekte ve haklarımızı savunmakta zorlanabiliyoruz. Bunu yaşamamak için geliştirebileceğimiz bir özellik var: Asertiflik.
Bu yazıda asertif ne demek, neden önemlidir ve nasıl daha asertif olunur gibi önemli noktaları detaylıca açıkladık. Keyifli okumalar! ☺️
Asertif Olmak Ne Demek?
Asertiflik, bireyin kendisini rahatça ifade becerisi olarak tanımlanabilir. Psikolojideki diğer iki davranış biçimi olan pasiflik ve agresifliğin sağlıklı ortasıdır.
“Asertif nedir?” veya “Asertif davranış nedir?” diye sorulduğunda, çoğu kişinin aklında yanlış bir imaj canlanabiliyor. Kaba, sert, duygusuz ve/veya mesafeli birini hayal edebiliyoruz. Ancak bu aslında doğru bir tanım değil. İddialı davranışın temel unsurları özgüven, açık iletişim ve duygusal farkındalıktır. Yani agresif bir birey kaygısızca, kendi davranışlarını kendisi gibi yaşayabilen bir kişidir.
İddialı davranış nedir daha iyi açıklamak için, bu davranışları sergileyen kişilerin özelliklerinden bahsedelim:
Asertif Kişilik Nedir, Ne Değildir?
Asertif bir kişinin, asertifliğin sonucu olarak:
- Kendine olan güveni ve saygısı ön plandadır.
- Düşüncelerini kesin, net ve saygılı bir şekilde karşıya aktarır.
- İnsan ilişkileri ve empati yeteneği kuvvetlidir.
- Daha sağlıklı ilişkiler kurması ve olan ilişkilerini güçlendirmesi muhtemeldir.
- Kendisi dahil herkesin haklarını savunur, haksızlığa karşı sesini çıkartmaya daha az çekinir.
- İkili ilişkilerinde sınır çizme ve bu sınırları korumaya verdiği önem fazladır.
Kısacası, asertif biri ne istediğini ve buna nasıl ulaşacağını biliyordur diyebiliriz. Ancak bunu başkalarının haklarına müdahale etmeden, saygısız veya kaba olmadan, manipülasyona başvurmadan yapar.
Asertif Olmanın Hayatımızdaki Önemi
Başkalarıyla iyi anlaşmanın ve sosyalleşmenin faydaları oldukça fazla. Ancak sadece bunun için bazen kendi iyiliğimizi ihmal edebiliyor, kabul edilmek uğruna bazı şeyler yapmaya çekinebiliyoruz. Yumuşak başlı olursak, başkalarının istediğini yaparsak, insanlarla aramızı iyi tutmaya odaklanırsak onlarla daha iyi iletişim kuracağımıza inanıyoruz.
Ancak araştırmalara göre, aslında tam tersi geçerli: Asertif davranış örnekleri gösteren bireyler, sosyal hayatlarında daha mutlu ve başarılı oluyor.
Asertif bireyler, kendisine daha fazla güvenir ve bu güveni karşıya hissettirir. Dolayısıyla sosyal durumlarda daha az stres olurlar, çünkü anlaşmazlık anlarında da seslerini duyurabileceklerini bilirler.
Bunun yanında başkalarından saygı görmek, bireyin öz saygısını geliştirir. İkisi birbirini besleyen bir döngüye girmiş olur. Böylelikle asertiflik, bireyin insanlarla ilişkilerine yardım edebildiği gibi mental sağlığını da olumlu etkilemiş olur.
Asertif İletişim Kurmak İçin Neler Yapılabilir?
Son olarak da, daha asertif olmak için uygulayabileceğiniz birkaç öneri sunmak istiyoruz:
1. İlk Adımı Atabilmek
Asertif kelimesinin kökeni İngilizcede “assert”, yani “öne sürme” anlamına geliyor. Bunu da şu şekilde düşünebilirsiniz: Fikirlerinizin yanında kendinizi de ‘öne sürmeniz’, ileri atılmanız gerekiyor.
Buna alışana kadar küçük adımlarla başlayabilirsiniz. Normalde çekimser ve geride kalacağınız durumlarda öne çıkmayı, ilk adımı atmayı, insiyatif almayı deneyin. Zamanla bunun getirebileceği rahatsızlığa alıştığınızı fark edeceksiniz. Bu da asertif kişilik kazanmanızı, bu şekilde davranmanızı kolaylaştıracaktır.
2. Saygılı Olmak
Söylediğiniz şey kadar, onu nasıl söylediğiniz de etkili.Bu yüzden asertiflik için en temel özelliklerden bir diğeri de saygı. Kendinizi ifade ederken ve savunurken, başkalarının hak ve özgürlüklerine karşı saygılı olduğunuzdan emin olmanız oldukça önemli.
Başkalarının var oluşunu tehdit ettiğiniz zaman asertif olmaktan çıkıyor ve kaba, hatta zor bir insana dönüşmüş oluyorsunuz. Bunu engellemek için:
- Sağlıklı ve etkin iletişim yetenekleri kazanmak üstüne çalışın (örneğin, beden dilinize ve ses tonunuza dikkat edin),
- Kendinizi direkt ve açık bir şekilde ifade edin,
- Aktif ve iyi bir dinleyici olun, kendinizi ifade etmek uğruna diğerlerinin fikirlerini önemsizleştirmeyin,
- Empati yeteneğinizi geliştirin,
- Kimseyi kötülemeyin, hakaret etmeyin, bilerek kaba davranmayın,
- Konuştuğunuz kişiyi tetikleyen belli durumlar/konular olup olmadığını sorun,
- Karşınızdakinin duygu ve düşüncelerini dikkate alın,
- İnsanları ‘okuma’ becerilerinizi geliştirin, karşı tarafın rahatsızlığını fark ederseniz onun daha iyi hissetmesine çaba gösterin.
3. “Hayır” Diyebilmek
Bazen sosyal olarak “evet” demenizin beklendiği, bu konuda baskı hissettiğiniz durumlar yaşayabilirsiniz. Ancak asertif kişilikler, bu gibi durumları tanıyabilir ve kendi sınırlarını çizebilir ve gerektiğinde rahatça “hayır” diyebilir. Sınırlarınızı ve ihtiyaçlarınızı korumak için daha sık “hayır” demeye, bir şeyi sadece sizden beklendiği için yapmamaya alışmanız gerekir.
4. Özgüven ve Öz Saygınızı Geliştirmek
Kendinize güvenmek ve duygusal ihtiyaçlarınızın farkında olmak da asertifliğin temel taşlarından.
Bahsettiğimiz diğer maddelerin çoğunu uygulayabilmek için bir miktar da olsa özgüveninize başvurmanız gerekecektir. Dilerseniz “Özgüvenli Olmak İçin Ne Yapmalıyız?” adlı yazımıza göz atabilir, özgüven geliştirmek için neler yapabileceğinizi detaylı olarak öğrenebilirsiniz.
5. Profesyonel Yardım Almak
Asertif kişilik sahibi olmasanız da, hayatınızda asertif davranış sergilemekten fayda sağlayacağınız birçok alan var. Eğer bu konuda ciddi bir sıkıntı yaşıyorsanız arkasında başka psikolojik sebepler olabilir.
Heltia uygulaması üzerinden uzman psikoterapistlerle görüşebilir, asertiflik dahil her konuda mental sağlık desteği alabilirsiniz. Online terapi ile iyi oluş yolculuğunuza bugün başlayın.
Bu yazımızı beğendiyseniz, “İlişkilerde Kıskançlık Duygusuyla Nasıl Başa Çıkılır?” ve “Evcil Hayvan Kaybı ile Başa Çıkmak” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.